Илъэс 80-м нэзыхуса нэхъыжьыфIым сыт и IуэхущIафэ, сыт хуэдэу и махуэр игъэпсрэ? — жэуэ дыщIэупщIэмэ, и нэхъыбэм, тхьэм ирещIи, зэдащтэу: «Сыт и IуэхущIафэн а ныбжьым иува цIыхум?! Хуэмурэ зыкъеужь, телевизор йоплъ, быным я ужьым иту ящIэр зэрегъэзахуэ, мэIэтхъуэлъатхъуэ, аурэ йош-йолIри, диван щабэм йотIысхьэж…». Ауэ, ди тхыгъэр зытеухуар икъукIэ пэжыжьэщ апхуэдэ жьыгъэм, а къэтхьа теплъэм. Езыр къалэдэсми, и пщэдджыжьыр зы къуажэлI и хабзэу, сыхьэтыр 5-хэм щыщIедзэ. Езым и хапIэри, и гъунэгъуу псэу и къуэм ейри зэрегъэзахуэ, щоIэбэ, Невинномысск кIуэурэ лажьэ и къуэрылъхур гъуэгу трегъэхьэ, епIэщIэкIыу лэжьапIэхэм зэбгрыкIа бынхэм я ужьхэм ироплъэж, щхьэж и щытыпIэ, и щылъыпIэ ирегъэгъуэт…
АдэкIи и махуэм щыщу зы дакъикъэ нэд хъукъым, хущIохьэ акъылгъэлажьэ лэжьыгъэми, дунейм къыщыхъу-къыщыщIэм зыщигъэгъуэзэнми, анализ зэпэшэча ищIынми. АтIэ, зи гугъу тщIыр и щIэныгъэкIэ, и гуащIэ зэфIэкIкIэ икъукIэ зэхуэщIащ апхуэдэ къалэным пэлъэщынымкIэ. ЖыхуэтIа псоми я гущIыIужу, къытпежьа лIыр апхуэдизымкIэ лъэ жанщ, нэфIэгуфIэщи, зэ щхьэкIэ «дымыгъуэщауэ пIэрэ» жыдигъэIэжащ…
Иджы игъуэ хъуагъэнщ нэIуасэ фыхуэтщIыну ди лIыхъужьым: Амирокъуэ Мухьэмэд Хьисэ и къуэм. 1945 гъэм, бадзэуэгъуэм и 1-м Куэш-Хьэблэ къуажэм къыщыхъуащ мы гъэм зи юбилей, зи илъэс 80-р зыгъэлъэпIа ди псэлъэгъум. Зауэнэужь илъэсхэм зи сабиигъуэр хиубыда, зи щIалэгъуэри мыпсынщIа, ауэ зэгуэрми къэмыхэша Мухьэмэд хузэфIэкIащ и гуащIэ, и гъащIэ гъуэгуанэр къабзэу икIун, и напIэ къыщIехуэхын къуэмылъу, и плIэIур зыухуэн мыпшына гуэныхь темылъу. Ботэщей курыт еджапIэ нэужьым Мухьэмэд Ставрополь мэкъумэш хъызмэт институтым щIыхьащ. И еджэныр зэпигъэури, Дзэм къулыкъу щищIащ. Къигъэзэжри, пищэжащ. 1972 гъэм институтыр ехъулIэныгъэкIэ къэзуха щIалэр агроном-экономисту лэжьэну «Черкес» совхозым ящтэ, гу къылъатэри адэкIи дзыхь кърагъэз — «ЭркинЮрт» совхозым экономист нэхъыжьу щылэжьэну яунэтI. 1975-1983 гъэхэм «Хьэбэз» совхозым экономист нэхъыщхьэу щылэжьащ. Ауэрэ, парт къудамэми щылэжьэну дзыхь къыхуащI. Апхуэдэу, 1983 гъэм «Путь Ильича» колхозым и парткомым и секретару ягъэув. 1984 гъэм КПСС-м и обкомым мэкъумэш хъызмэтымрэ ерыскъы промышленностымрэкIэ и къудамэм и инструктор къалэныр къыхуагъэфэщащ. ИлъэсихкIэ щылэжьащ мэкъумэш хъызмэтымкIэ республикэ Министерствэм экономикэ, финанс лэжьыгъэхэмкIэ унафэщIым и къуэдзэу. Щылэжьащ мыхъей мылъкумкIэ Министерствэми. 1994 гъэм щегъэжьауэ, тIысыжыхун финансхэр зэтес щIынымрэ банкротствэмрэкIэ федеральнэ къулыкъум и агентствэм и хэгъуэгу къудамэм и унафэщIу лэжьащ. Ар ауэ IэнатIэ къудейкъым, атIэ федеральнэ мыхьэнэ зиIэ дзыхьщ, жэуаплыгъэщ, япэ нагъыщэ зиIэ къулыкъу къалэнщ. Мэкъумэш хъызмэтым Къыпщыхъунт экономикэм зи гуащIэ псор тезыухуа Мухьэмэд ар къызэрыхихынум хуэкIуауэ. Ауэ нэгъуэщIщ Iуэхур зэрыщытыр. — Си къуажэгъу зы щIалэрэ сэрэ ветеринар щIэныгъэр зыIэрыдгъэхьэну Ставрополь мэкъумэш хъызмэтымкIэ институтым дыкIуащ. Ауэ зэрыхъуар нэгъуэщIщ. Дэ дымыцIыхуа щхьэкIэ, абы щылажьэт ди лъэпкъэгъу, профессор, институтым и парт организацэм и секретарь Борей РэIуф. Арат приемнэ комиссэм и тхьэмадэри. 1964 гъэт. Ди дэфтэрхэр зэтта къэбэрдей щIалэхэр Борейм егуоуащ: «РэIуф Алиевич, Хьэбэз районым къикIа уи лъахэгъу щIалитI къэкIуащ», — жари. Ар щызэхихым, и щхьэкIэ къыдбгъэдыхьэри чэнджэщ къыдитащ экономикэр къы- хэтхмэ нэхъыфIу, дяпэкIэ дызэрыпсэуну IэщIагъэ ар нэхъ тхуэхъуну. Абы тетуи, си гъусэр — бухгалтеру, сэ — экономисту деджэну диунэтIащ. АбыкIэ ди ветеринарынри духащ, — гушыIэу жеIэ ди псэлъэгъум. Арами, Мухьэмэд хъызмэтым пэжыжьэ дыдэ хъуакъым. Институт нэужьым япэ гуащIэдэкI лъэбакъуэхэр здыщичар аращ, щылэжьащ республикэм и хъызмэт нэхъ лъэрыхьхэм. Дэтхэнэми ехьэлIа гукъэкIыжхэр гъунэжщ. Ауэ езым псоми я щхьэ игъакIуэр Хьэбэз совхозращ. — Срогушхуэ «Хьэбэз» совхоз жезыгъэIа, Урысей утыкушхуэхэм ита лэжьакIуэшхуэхэм садэлэжьэн си насып къызэрихьам. Къуажэ зыбжанэ, цIыху минрэ ныкъуэрэ къызэщIэзубыдэ хъызмэтым и экономисту улэжьэныр жэуаплыгъэ иным епхат. Арэшыкъуэ Къанщауэ зи тхьэмадэ совхозым и экономикэ лэжьыгъэр къызыхуэтыншэу зэтедгъэпсыхьри, бжьыпэр иIыгъыу къекIуэкIащ. МащIэкъым газет тхыгъэу къыттраухуари, — жери, Мухьэмэд и пащхьэм илъ, зэманым гъуэжьыфэ ищIа газет тхыгъэ къыхэбзыкIахэм дрегъэплъэж. Мис, дыкъоджэ мэкъумэш хъызмэтым и область управленэм и унафэщIым и къуэдзэ, экономикэ щIэныгъэхэм я кандидат Иванов А. итхам (адыгэбзэкIэ зэдзэкIауэ «Ленин нур» газетым тетам): «… Областым деж экономическэ советым и лэжьыгъэр нэхъыфIу зыгъэпс хъызмэту къэплъытэ хъунущ «Хьэбэз» совхозыр. Советым и тхьэмадэщ хъызмэтым и унафэщIыр, и секретарщ экономист нэхъыщхьэр…». Апхуэдэ уасэ къыпхуащIыныр щIыхьышхуэт а гъэхэм. 1978 гъэм «Хьэбэз» совхозым Урысейпсо семинарышхуэ щекIуэкIауэ щытат. Амирокъуэ Мухьэмэд и лэжьыгъэ купщIафIэ, «Комплексный план заготовки кормов на производственном участке №2» зи фIэщыгъэцIэу утыкум кърахьар экономикэ бгъэдыхьэкIэ къызэрымыкIуэм иралъытащ икIи, уеблэмэ, зэIущIэшхуэм къекIуэлIахэм я лэжьыгъэм убгъуауэ иужькIэ къыщагъэсэбэпащ. — «Хьэбэз» совхозым и гугъу пщIыуэ, абы и тхьэмадэу тета Арэшыкъуэ Къанщауэ, губгъуэрылажьэ емышыжу щыта Шэрджэс Мэрят сымэ къыхыумыгъэщыну Iэмал иIэкъым, Тхьэм здэкIуахэм щигъэтынш. ЖыпIэнуракъэ, а илъэсхэм хуабжьу пщIэ иIэт гуащIэрылажьэм, — адэкIэ къыпещэ ди псэлъэгъум. — Арэшыкъуэ Къанщауэ сыхуэарэзыуэ, езыри къысхуэарэзыуэ, хуабжьу дызэгурыIуэу дызэдэлэжьащ. Къанщауэ — зи Iуэхур зыцIыху унафэщI къудейтэкъым. Ар — цIыхур къызыгурыIуэ, зыдэзыгъэшыф, и щытыкIэм иувэф унафэщIт. Аращ, езыри, ноби цIыхубэм щIащымыгъупщэр. Шэрджэс Мэрят си нэгум къызэрыщIэувэжыр моуэ губгъуэм къыхэкIа къудейм
хуэдэущ, Iэлъэхэри Iэрыгъыу… Хуабжьу гугъу ехьащ а бзылъхугъэр. АтIэ, звенопашэу ущытыныр, псоми уарищапхъэныр къалэну ирокъу. Езыр абы пэлъэщащ къызыхуэтыншэу. ГуащIэдэкI ехъулIэныгъэ инхэм хунэсащ, цIыхухэр игъэдэIуэфащ, ипэкIэ ишэфащ. Абы къыдэкIуэу сигу къокIыж ГуащIэдэкIым и ЛIыхъужь хъуным папщIэ ещанэ нагъыщэр къыщратынум длэжьауэ щыта лэжьыгъэшхуэр. Зы жэщ-махуэ закъуэт къызатар нагъыщэр къратыным ехьэлIа дэфтэрхэр псори згъэхьэзырыным. Экономикэм ирилажьэм къыгурыIуэнущ жыхуэсIэр… Апхуэдэу, и къалэным щIригъэгъуу, пылъхьэншэу Амирокъуэр совхозым щылэжьащ. ИужькIэ парт лэжьыгъэм ираджэри, нэгъуэщI гуащIэдэкI лъагъуэ техьащ. Ари гушыIэ дахэ зыхэлъ лIым гуапэу игу къегъэкIыж. — Сезыджа обкомым чэнджэщ къызатат зэ щхьэкIэ Къанщауэ зыри жезмыIэну. Тешыныхьт сыкъимыутIыпщынкIэ. Дауэ щытми, хъызмэтым сыкъыхэкIыжащ. Мазэ зытIущкIэ къызэпсэлъакъым Къанщауэ, — щабэу щIогуфIыкI Мухьэмэд. Арами, ар щхьэусыгъуэ хъууэ я зэныбжьэгъугъэр зэпыуакъым, атIэ игъащIэкIэ зэдаIыгъащ, я бынхэр ноби зэролъытэ, зэрогъэлъапIэ. ЗэрыжытIащи, Мухьэмэд щылэжьащ къудамэ зэхуэмыдэхэм икIи лъэкIыныгъэ иIэщ экономикэ лэжьыгъэм зэлъытыныгъэ хуищIыну, щIиплъыкIыну нобэм, дыгъуасэм хэплъэу къипщытэну. Парт къудамэм — Парт лэжьыгъэм деж политикэ, экономикэ бгъэдыхьэкIэр нэгъуэщIщ, нэгъуэщIу, нэхъ убгъуауэ дунейми урегъэплъ, Iэмалхэри нэхъ къулейщ. ЗыбужьынымкIэ нэхъ лъэкIыныгъэ богъуэт. Зызужьынумэ сызыдэплъеин, щапхъэ зытесхын унафэщI нэхъусахэр сиIащ. Апхуэдэт Мэкъуауэ Азэмэт, ДыщэкI Рэмэзан, Арэшыкъуэ Къанщауэ, Аргун Iэбубэчыр, Темыр Умар, нэгъуэщI куэди. И пэжыпIэкIэ, цIыхуфIхэм, губзыгъэхэм гъащIэм сащрихьэлIащ, абыкIэ сехъулIащ, дэнэ сыщымылэжьами. Нобэрей экономикэми сыщылэжьэнт, сохъуапсэ. Япэм тхылъымпIэр куэдт, Iуэхухэр кIыхьлIыхьт. Иджы технологиещIэхэр, IэмалыщIэхэр гъунэжщи, псори псынщIэу зэфIокI. Сылэжьэнт иджыри! — хьэрэмыгъэншэщ нэхъыжь губзыгъэм и псалъэр. Политикэми Амирокъуэ Мухьэмэд хуэдэ цIыху губзыгъащэ уи псэлъэгъуу, политикэми тIэкIу ухэмыIэбэ хъурэт? — Мухьэмэд, нобэрей мэкъумэшми, республикэм и зыужьыныгъэми уэ даурэ уеплърэ? — Ди республикэм иджы иIэ инвестицэхэм, лъэкIыныгъэхэм хуэдэ зэгуэрми щыIакъым. Абы и къыпэкIуэныгъэри нэрылъагъущ: зеужь, зеузэщI. Хъызмэтхэм яхуэгъэзауэ ар пхужыIэнукъым. Хъызмэт цIыкIу-цIыкIуу загуэшыжащи, щхьэж и фейдэ, и щхьэ хуолажьэ. Пэжщ, къамыгъэсэбэп щIыгу щыIэкъым, псоми толажьэ, ауэ ар щызу яхуэгъэлажьэу схужыIэнукъым. ЩIыгур тэрэзу ягъэлажьэкъым. Ар сигу къоуэ. ЩIыгум «севооборот» иIэн хуейщ. ЩIыгу мащIэ гуэр ягъэлажьэкIэ, ар яхузэфIэкIкъым. «Органическэ удобренэхэр» щIыгум игъуэтыпхъэщ. Абы и къыхэкIыпIэр Iэщращ, зыр адрейм и щIэгъэкъуэнщ. Уеблэмэ, Iэщ хъушэхэр губгъуэхэм, хъупIэхэм щыдахукIэ, а «органикэр» щIыгум игъуэтти, ари сэбэпышхуэт. Иджы дахун Iэщи унагъуэхэм яIэжкъым. Дунейм къыщыхъу хьэргъэшыргъэхэм дэри димыгъэпIейтейкIэ къанэкъым. Хэкум и хъумакIуэщ ди щIалэхэр, дрогушхуэ. Дыхуейт дэтхэнэри узыншэрэ бэIутIэIуншэу жылагъуэм къыхыхьэжыну, абы папщIэ — СВО-р икIэщIыпIэкIэ иухыну. УнагъуэкIэ дытопсэлъыхь, дрогузавэ, дэтхэнэми хуэдэу. Гуапэ мыхъукIэ къанэкъым къэралым абыхэм, я унагъуэхэм яхуищI гулъытэр, дэIэпыкъуныгъэр. Ари политикэ узыншэм,
власть унафэ тэрэзым я щапхъэщ. Къэрал нагъыщэхэр Илъэс 25-кIэ къэрал къулыкъу лъагэхэм пэрыта, жэуаплыгъэ иным епха хъызмэт къалэн, къулыкъу зыхьа Амирокъуэм илэжьам хуэфэщэн гулъытэ къэралым къыхуищIыжащ. Езыр зэрыгъэщIэгъуэным хуэдэу, абыхэми бгъэщIэгъуэн куэд яхэтщ. Псалъэм папщIэ, 1980 гъэм и гуащIэдэкI ехъулIэныгъэхэм папщIэ къыхуагъэфэщауэ щыта автомобиль псынщIэр. Мухьэмэд иужькIи ипэкIи зыми къылъысакъым апхуэдэ гулъытэр. КПСС-м и КъЧ обкомым, облисполкомым, комсомолым и обкомым я ЩIыхь тхылъхэри гъунэжщ. Дэтхэнэри къилэжьащ, къигуэщIащ Мухьэмэд икIи нобэ хуэдэу ецIыхуж, пщIэи хуищIу зэрехьэ. Иужьрейуэ къыхуагъэфэщащ коммунистхэм я партым къыбгъэдэкIа: «Дети войны» медалыр. Бзэр Амирокъуэм бзэм ехьэлIауи езым и гупсысэ, Iуэху еплъыкIэ гъэщIэгъуэн иIэщ. — Уи анэдэлъхубзэр пцIыхун, бджын хуейщ. Ауэ зыщыдгъэгъупщэ хъунукъым зэманым дэбакъуэу, бзэм псэщIэ къыIукIэн, хьэбауэщIэ къищтэн зэрыхуейри. АтIэ, бзэр «живой организм» жыхуиIэм хуэдэщи, зэманым къыщыхъум, зэрызихъуэжым техуэу, фIэщыгъэцIэщIэхэр, псалъэщIэхэр бзэм хэтхьэу зедгъэужьын хуейщ. А псалъэжь къэдмыгъэсэбэпыжхэри зыгуэрым къигъэщIащ, зэманым къыдекIуэкI Iуэхухэм, хьэпшыпхэм, цIыху хабзэхэм тещIыхьауэ. АтIэ, ди лIыщIыгъуэм, псоми зыщихъуэжам, абы тегъэпсыхьа псалъэщIэхэри ди бзэм къыхэдгъэхьэу, адыгэбзэм идгъэзэгъэн хуейщ, зиужьын, адэкIи бэкъуэн папщIэ. Жьы хъуа псалъэхэр тцIыхупхъэщ, ауэ ар зэхьэлIа хьэпшып, щытыкIэ щымыIэжым зыдебгъэхьэхыщэу, щIэр къэбгъэщIыным зыпыIубдз хъунукъым, бзэр адэкIи псэуну, зиужьыну, щIэблэм зэрихьэну дыхуеймэ. ЩIэблэм илъагъур къыгурызыгъэIуэн бзэ къыдекIуэкIыпхъэщ, и хьэлэмэтыр къыдэушыным папщIэ. Бынунагъуэр Мухьэмэд и закъуэ и гугъу тщIыуэ, сыт щыгъуи къыщIыгъу и щхьэгъусэм, я бын хъарзынэхэм гулъытэ яхуэдмыщIыныр щыуагъэшхуэ хъунт. Амирокъуэхэ Мухьэмэдрэ Зулифэрэ (Хьэткъуэхэ япхъущ) къагъэщIа унагъуэм илъэс 58-рэ и ныбжьщ. Абы къриубыдэу гугъуехь мащIэкъым зэдагъэвар, ауэ гъуэгур я зэхуэдэу, зыуэ зэдакIуащ. Абы и фIыгъуэщ нобэ жьыщхьэ махуэ зыхэхъухьауэ, угъурлыуэ зыхэпсэукIыр. Къулейщ, дахэщ я хапIэр. Абы и жьэгу жьантIэр зейр нэхъыжьитIращ. Я щIэгъэкъуэнщ я къуитIымрэ, пхъу пэлъыту яIэ нысэ хъарзынэхэмрэ. Дэтхэнэри я лъэ трагъэуващ, ирагъэджащ, щхьэж и IэнатIэ щехъулIэу мэлажьэ. Я къуэ Руслан адэм и лъагъуэм ирикIуащ — ар КъЧР-м щIыхь зиIэ и экономистщ, къалэ мэрием щолажьэ, социальнэ IуэхухэмкIэ къудамэм и унафэщIым и къуэдзэщ. Беслъэн къалэм дэт щэнхабзэмкIэ Унэм и унафэщIым и къуэдзэщ. Нысэ Иринэ (Чэнджэщауэхэ япхъущ) хьэкълыкъ къулыкъум щолажьэ, КъЧР-м щIыхь зиIэ и экономистщ. Еленэ (Сэкийхэ япхъу) КъЧР-м мыхъей мылъкумрэ щIыгу зэхущытыкIэхэмрэкIэ и Министерствэм и зы къудамэм и унафэщIщ, КъЧР-м щIыхь щызиIэ къэрал къулыкъущIэщ. Быным къащIэхъуэжахэри щIэныгъэм зыхуэзыший, къулыкъухэм щехъулIэ щIэблэщ. Руслан и бынхэр: Мурат Невинномысск къалэм, медицинэм хэтщ, СулътIан Москва къалэм ищхьэ щIэныгъэмрэ егъэджэныгъэмрэкIэ и Министерствэм щохъулIэ. Беслъэн ейхэр: Мадинэ дохутырщ, пщащэ цIыкIу игъуэтауэ щысщ, Алий хабзэхъумэ къулыкъухэм хэтщ. Амирокъуэ зэщхьэгъусэхэм, дауэ замыужьами, дауэ емыхъулIами, быныр ягъэсэхъуджакъым, я нэIэм щIагъэкIакъым. — Быным фIы къехъулIэну ухуеймэ, и махуэ, и сыхьэт, и дакъикъэ къэс зэрыгъэнщIар анэ-адэм яцIыхун хуейщ. Ноби ди унафэр я унафэщ, дызэчэнджэщынуми дахузэIухащ езыхэм я псалъи, я еплъыкIи зэхэтхыну, Iуэхум къыхэтлъытэну, — жаIэ нэхъыжьитIым. Быным я лъэ увыгъуэ щыхъум, нысэхэр игъэлэжьэн, заригъэужьын папщIэ, Зулифэ тIысыжащ, бухгалтер нэхъыжь IэнатIэр игъэтIылъри. Абы лъандэрэ куэд текIащ, ауэ и унэ лъэгуи, и лэгъуп IэмпIи зэкIэлъигъакIуэу, и нэхъыжьыгъэм пщIэ къыхуригъэщIу, унагъуэм и шхэпсу къокIуэкI. Арами, езым ищIэм нэхърэ нэхъапэу къелъытэ щхьэгъусэм и IуэхущIафэр. Ари унэгуащэ губзыгъэм и бгъэдыхьэкIэ губзыгъэщ — цIыхухъур ипэ игъэщыныр. Нобэ и IуэхущIафэр Мухьэмэд мылэжьэжу щытIысыжам зэ щхьэкIэ псэкIэ гугъусыгъушхуэм хэтащ. Ауэми хузэгъэзахуэтэкъым зэману къыхудэхуа заулыр Iуэхуншэу зэригъэкIуэнур. Ауэ, лъыхъуэм къегъуэт жыхуиIэрати, ищIэн къигъуэтащ. Мухьэмэд зэхуехьэсыж лъэпкъ тхыдэр, лъэпкъхэм я къекIуэкIыкIар, «Фамильная энциклопедия» зыфIищар игъэхьэзырагъэххэщ. ДызрегъэплъэкIри дегъэлъагъу папкэ-папкэу, зэгъэзэхуауэ Iэнэм телъ заулыр. А псори — Iэрытхщ, я куууагъкIэ, мардэкIэ къэлъытэгъуей лэжьыгъэшхуэщ. — Илъэс 15 хъуауэ сыхэтщ мы лэжьыгъэм. Лъэпкъ 600-м нэсым я тхыдэхэр къэзгъуэтыжурэ, жэпкъ-жэпкъыу зэхэгъэкIауэ, щIэблибгъукIэрэ къэсхутэурэ къестхэкIащ. Папкэ 16-м дэлъыр икIэм нэзгъэса лэжьыгъэщ. Си адэ къуэшым теухуауэ зэгуэр сызэджам сришажьэри, Амирокъуэхэ ятеухуауэ зэхуэсхьэсащ. Абы къыдэкIуэу, зыкъысхуагъазэмэ, къызэлъэIумэ, я хьэтыр слъагъуурэ нэхъыбэжи къэсхутащ, — жеIэ ди псэлъэгъум. АтIэ, фи нэгум къыщIэвгъэхьэт зы дакъикъэ закъуэкIэ: бжьиблкIэ Iэбэурэ, цIыхухъу къудамэ-бзылъхугъэ къудамэ жэуэрэ зэхэгъэкIауэ къехутэри къретхэкI Мухьэмэд. Ар лъэпкъымкIэ тыгъэу зэрыримыкъу щыIэкъым. — Гу зылъыстаращи, лъэпкъым щыщ цIыхухъухэм яцIыхум нэхърэ нэхъыбэ бзылъхугъэхэм яцIыху, езыр къызыхэкIа лъэпкъым теухуауи, и щхьэгъусэм ейми хицIыхукIыу, — егъэщIагъуэ Мухьэмэд. Абы къыдэкIуэу, зэрызгъэщIэгъуэнур сымыщIэу, Туаршыхэ яхьэлIа Iэрытх таблицэр къызет, щIэблибгъукIэ хэт къытехъукIами, цIыхухъу-цIыхубз зэщхьэгъусэхэу зэхэгъэщхьэхукIыжауэ. «АдэкIэ фи нэхъыщIэм прещэ таблицэм», — жери тыгъэ дыдэу къэслъыта тетрадь напэкIуэцI такъырыр тыгъэ къысхуещI. Махуи пхурикъункъым Мухьэмэд хуэдэ цIыху губзыгъэм убгъэдэсакIэ. — Мухьэмэд къулыкъу куэдми упэрытащ, цIыху куэдми уахэтащ, уи псэукIэри къызыхуэтыншэщ, уи нобэр хъуэпсэгъуэщ… Псоми уахэплъэжмэ, сыт уэ нэхъ лъапIэныгъэ дыдэу къэплъытэр, сыт арэзы укъэзыщIыр? — Быным нэхъ уасэншэ фIыгъуэ анэ-адэмкIэ щыIэкъым, ар хьэкъщ. Мылъкури, IэнатIэри уэсэпсщ. МыкIуэдыжын фIыгъуэщ уи жьыщхьэм пщIэ къыхуэзыщIын щIэблэм уакъыхэнауэ упсэумэ. ГуащIэдэкI, зэныбжьэгъугъэ лъэныкъуэри жьыщхьэм и дыгъэщ, и гурыфIыгъуэщ. Сыщылэжьам сэбэп сызыхуэхъуфа, сыкъызыдекIуэкIа къысхуэзэу, сэлам гуапэ къызихыу, фIыкIэ игу сыкъыщыкIыжкIэ — ар си гуащIэм и къэпщытэжыныгъэщ. Сыт а псоми я нэхъыфIыжрэ нэхъыбэжу Тхьэшхуэм сэ къысхуищIэнур?! Псори къысхуищIащ икIи сыарэзыщ, — жеIэ Мухьэмэд. Амирокъуэ Мухьэмэд и юбилей махуэм къыхужаIар куэдщ, зэщхьэгъусэхэм я бэщ ныбжьэгъухэр, цIыху кIуапIэщ я унэр. Бадзэуэгъуэм и 1 махуэ хъарзынэм хъуэхъуу къыжраIар къехъулIэну, юбилей илъэс 80-р Мухьэмэд иджыри зыхунэсыну IуэхущIэхэм, Iуэхушхуэхэми я щIэдзапIэ хъуну дыхуохъуахъуэ! ТУАРШЫ Ирэ
Больше на Черкес хэку
Подпишитесь, чтобы получать последние записи по электронной почте.
