«Сылэжьэну гупыж сиIэщ»

Мэкъуауэгъуэм и 3-м и ныбжьыр илъэс 70 ирикъуащ «Вестник народов Кавказа» газетым и къызэгъэпэщакIуэ икIи и редактор нэхъыщхьэ НАРТОКЪУЭ СулътIан Хьэмзэт и къуэм.

Мы тхыгъэмкIэ фигу къэзгъэкIыжыну сыхуейщ журналист емышыжым газет къыдигъэкIын зэрыщIидзэрэ илъэс тIощIым зэрызэнэхьэсар.

Ар, зытетхыхьхэм напэкIуэцI псои, плIанэпэ щхьэхуи ятреухуэ, къызыхэкIа лъэпкъхэмрэ зэрахьэ IэнатIэмрэ зэпишэчурэ. Езыр гумызагъэу, дахащIэу, щIэгъэкъуэн хуэныкъуэм дэIэпыкъуну хьэзыру, Iуэху иубзыхуам Iэпэдэгъэлэлу бгъэдэмыхьэу зыкъигъэлъэгъуащи, и закъуэпцIинэ а псоми хущIыхьэгъуэ къызэрыхуигъуэтыр, игу зэримыгъэкIуэдыр умыгъэщIэгъуэну щыткъым.

Нартокъуэ СулътIан Адыгэ-Хьэблэ районым хыхьэ ВакIуэ-Жылэ къуажэм къыщыхъуащ, ауэ здеджар Псыжь дэт курыт еджапIэращ. 1973 гъэм щэкIуэгъуэ мазэм дзэм ираджэри илъэсищкIэ къулыкъу щрихьэкIащ Севастополь къалэ-лIыхъужьым и Краснознаменнэ хы ФIыцIэ флотым хэту. Нартокъуэр 1986 гъэ лъандэрэ хэтщ совет офицерхэм я Союзым икIи запасым щыс капитан дамэтелъыр куэд дыди щIакъым къызэрыхуагъэфащэрэ.

Къулыкъум къикIыжа нэужь, Черкесск дэт РТИ заводым Iуохьэ, заочнэуи къеухыж Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и тхыдэ-филологие факультетыр. Заулрэ Iуэху щещIэ хэгъуэгум и комсомол, парт къудамэхэм, РТИ-м политическэ, экономическэ еджэныгъэмкIэ и къулыкъу пэшми илъэсищым щIигъукIэ щоунафэщI. 1984-1987 гъэхэм республикэ къалащхьэм дэт еянэ курыт еджапIэм тхыдэмкIэ, обществознаниемрэ географиемрэкIэ щегъэджэныр а псоми дехь. 1988 гъэм Нартокъуэ СулътIан заочнэу къеухыж Ростов къэрал университетым журналистикэмкIэ и факультетыр. А гъэ дыдэми еджэрылажьэу щIэныгъэ щызрегъэгъуэт

КПСС-м и Къэрэшей-Черкес обкомым щыIэ, марксизмэмрэ ленинизмэмрэкIэ университетым. Iуэху бжыгъэ зэкIэлъызыгъэкIуатэ щIалэр, бжьыуэ и пщэм къыдэгъуэлъхьам къримыгъэкIуэту, а илъэсым и щIымахуэкIэ мазэм еунэтI Армением къыщыхъуа щIыхъеиныгъэ шынагъуэр зэзыгъэзэкIуэж гупым ядэIэпыкъуну…

Журналистикэ и лъэныкъуэкIэ къэтщтэнщи, 1998-2002 гъэхэм СулътIан корреспондету щылэжьащ «Черкесск: вчера, сегодня, завтра» газетым, илъэсибгъукIи собкору ядэлэжьащ урысыбзэкIэ тхэ «Южный Федеральный», «Народы Кавказа» газетхэм я редакцэхэм. Ар ноби яхуотхэ хэгъуэгум лъэпкъыбзэхэмкIэ къыщыдэкI газету хъуам, пыщIэныгъэ быдэ дэтхэнэми яхуиIэщ.

Уи Iуэхум фIыуэ щыхэпщIыкIкIэ, дауи, ухуей уохъу нэхъыбэжым утегушхуэну, зыбгъэунэхужыну. Апхуэдэ гупсысэхэращ СулътIан зыIыгъар 2006 гъэм езым и газет, «Вестник Карачаево-Черкесии» зи фIэщыгъэцIэр, къыдигъэкIыну къалэн зыщыхуищIыжам. АбыкIи къэмыувыIэу, 2013 гъэм и гъатхэпэ мазэм къызэрегъэпэщ бгырыс лъэпкъхэм я бзылъхугъэхэм ятеухуа «Горянка Кавказа» газетыр.

Ипэхэм къыдэкIыгъуэ зыщыплI нэхъ хуэмыгъэхьэзыру щытами, хуэм-хуэмурэ и лэжьыгъэр зэкIэлъыкIуэу зэтопсыхьэ, илъэсым номерипщI къыдигъэкIыф мэхъу. — Зы хъуэпсапIэ сиIэщ, цIыкIухэм щхьэкIэ интернет-хъым напэкIуэцI къыщызэзгъэпэщыну, абыхэм ящыщ дэтхэнэ зыми си газетым къытехуэр зэрилъагъуфынум хуэдэу, — и мурадхэмкIэ къыддогуашэ СулътIан. — Нэхъыщхьэращи, дэ, балигъхэр, тлъэкI къэдмыгъанэу дегугъун хуейщ ди щIалэгъуалэм зыщалъхуа щIыналъэм фIылъагъуныгъэ хуиIэу къэгъэтэджыным.

Нартокъуэ СулътIан и лэжьыгъэм къызэрыдэхуэу, и гум жьы дэзыгъэкI Iуэхум пэрохьэ — етх хэкупсагъэмрэ лъагъуныгъэмрэ зи купщIэ усэхэр. Абы и IэдакъэщIэкIхэм макъамэ щIалъхьэри уэрэд 70-м нэблагъэ дунейм къытрагъэхьащ Ищхъэрэ-Кавказым и композитор цIэрыIуэхэу Тыкъуэ Къаплъэн, Тамазэ Лидэ, Ногайлиев Мэжид сымэ, нэгъуэщIхэми.

И уэрэд нэхъыфIхэр зыгъэзащIэхэм ящыщщ адыгэм къытхэкIа артист пажэхэу Нэхущ Чэрим, Тхьэгъэлэдж Светланэ, Зеущэ Iэуес, ХьэтIыхъу Эдуард, Елдархэ Айдэмыр, Дагъыстаным щыщ Кудайбердиев Ехьярэ Романов Алибийрэ.

Творчествэм псэемыблэжу зэрыхуэлажьэм папщIэ, Къэрэшей-Черкесым и ЦIыхубэ ЗэIущIэм (Парламентым), УФ-м и цIыхубэ егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэмрэ я лэжьакIуэхэм я профсоюз организацэу хэгъуэгум щыIэм, щэнхабзэм и лэжьакIуэхэм я Урысей профсоюзым, Урысейм щыпсэу адыгэхэм я лъэпкъ-щэнхабзэ федеральнэ автономием, КъЧР-м лъэпкъ IуэхухэмкIэ, цIыхубэ зэпыщIэныгъэхэмрэ печатымрэкIэ и Министерствэм къабгъэдэкIыу ЩIыхь, ФIыщIэ тхылъу ди лэжьэгъум иIэр гъунэжщ. «Народы Кавказа» газетым 2007 гъэм Нартокъуэр къилъытауэ щытащ Кавказым и журналист нэхъыфIу икIи Лермонтов Михаил и цIэр зезыхьэ Урысей комитетым къыхуигъэфэщащ урыс литературэм и классикым и медалыр. Псори зэхэту къапщтэмэ, СулътIан и унагъуэм щехъумэ и IуэхущIафэ иныр къэзыпщытэж фIыщIэ тхылъ 500-м нэхърэ нэхъыбэ.

ЛЫХЬ Тимур