Псэм и джэ макъ

ЦIыхум дежкIэ щыIэкъым зыщалъхуа къуажэм хуэдэу лъапIэ. Абы къуэпс зэхуэмыдэхэмкIэ пыщIауэ, и гъащIэ псор епхауэ къокIуэкI. Арагъэнщ ШОРЭ Ахьмэд мы литературэ зэIущIэр и псэм нэхъ щIыхыхьар, и гур нэхъыбэу щIигъэпIейтеяр. АтIэ, абы траухуа литературэ пшыхь дахэр къыхузэрагъэпэщащ езы Шорэр зыщалъхуа, зыщеджа, и адэр япэ унафэщIу зыщылэжьа, Жамбэч Сэлихь и цIэр зезыхьэ Али-Бэрдыкъуэ курыт еджапIэм.

УсакIуэ, тхакIуэ, журналист цIэрыIуэм пшыналъэ макъамэ дахэкIэ сабийхэмрэ егъэджакIуэхэмрэ къыпежьэри, еджапIэм ирагъэблэгъащ.
Адыгэ фащэ екIухэр зыщыгъ, пэшышхуэм и лъэны-къуитIымкIэ щеувэкIа сабийхэм я нэр къытрамыхыу еплът къахуеблэгъа цIыху цIэрыIуэм.
Пшыхьыр ирашэжьащ, япэрейуэ утыкум кърахьа, Токъубай Маринэ макъамэ зыщIилъхьа, Ахьмэд и «Си адыгэбзэ» — усэмкIэ.
Литературэ зэIущIэр езыгъэкIуэкIа Жамбэч Маринэрэ этно-классым и унафэщI Бешто Сэтэнейрэ еджакIуэ цIыкIухэм убгъуауэ къахутепсэлъыхьащ Шорэ Ахьмэд и гъащIэм, и творческэ лэжьыгъэм.
Жамбэч Маринэ и адэ къуэшым зэрыригушхуэр, абы пщIэуэ хуищIым, гуащIэу кIэрылъым къытеувыIащ.
— ЦIыкIухэ, си гуапэщ нобэ къытхуеблэгъа Ахьмэд нэхъ гъунэгъуу нэIуасэ фыхуэсщIыну. Лъэныкъуэ куэдкIэ лэжьыгъэ щхьэпэ езыгъэкIуэкIащ Ахьмэд. Сыт и уасэ адыгэм ди лIыхъужь Къардэн Уэхьид и лIыхъужьыцIэр къыдэхыжынымкIэ илэжьа Iуэхур! Апхуэдэщ и адэм и фэеплъыр хъумэным папщIэ лъэкI къызэримыгъэнари. Ахьмэд зэи и адэр илъэгъуакъым, ар зауэм дашри, и насып къихьакъым къигъэзэжыну. Арами, лIыгъэ хэлъу Ахьмэд и адэм и хъыбарыр зэрихьэлIэжыну, ихъумэну пылъащ, усэ куэди абы хуиусащ, — жиIащ Маринэ.
Абы и псалъэм и щыхьэту, Жамбэч Анзор къеджащ «АдэIэ» усэм.
АдэкIэ пшыхьым пащэкIэрэ, сабийхэр нэIуасэ хуащIащ Ахьмэд республикэмкIи, зыщыпсэу хэкумкIи зэфIиха IуэхуфIхэм. Егъэджэныгъэ программэм и тхыгъэхэр зэрыхэтым, тхылъ куэд къызэрыдигъэкIам, уеблэмэ драматург IэнатIэми зрипщыту, спектакль бжыгъэ театрым зэрагъэувам къытепсэлъыхьащ.
ЯфIэгъэщIэгъуэну щIэдэIуащ Шорэр сабий усыгъэм зегъэужьыным жану зэрыхэлэжьыхьам. АтIэ, абы и Iэпэм къыщIэкIащ сабийхэр дэзыхьэх усэ, пьесэ, уэрэд хъарзынэхэр. КъинэмыщIауэ, и нэIэ щIэту игъэлажьэ, езым къызэригъэпэща «Лэгъупыкъу» сабий журналым зегъэужьыным иджыри и гуащIэ хелъхьэ. А псоми щыгъуазэ хъуа сабийхэри яфIэгъэщIэгъуэну зэпсэлъэныгъэм къыхыхьащ, тхакIуэм иратащ упщIэ зэхуэмыдэхэр, адыгэбзэкIи урысыбзэкIи зращIыкIэмдунейм къытехьащ. Абы къриджыкIри, Шорэр усэ зыбжанэ сабийхэм къахуеджащ. Къыхуэуша гукъэкIыжхэмкIи абыхэм ядэгуэшащ:
— Си гум къинэжащ дызэрытхэн тетрадь, ручкэ димыIэу, газет кIапэхэм, тхылъымпIэ къуапэхэм дытетхыхьу зэрыщытар. Гугъу дехьащ, дехьами ди къалэн дгъэзэщIащ, тхузэфIэкI къэдгъэнакъым, Хэкум и бын щыпкъэу дызэрыщытыным дыхущIэкъуащ…», — жиIащ усакIуэм.

ЕджапIэм и унафэщI Бахътыр Фаридэ тхакIуэм и псалъэхэм пэджэжу зыхуигъэзащ.
— Ахьмэд, уэ хуэдэ цIыху — ди бзэр игъэдахэу, адрей лъэпкъхэми а бзэм и дахагъэр езыгъэлъагъуф, щыпкъэу и лъэпкъым хуэлажьэ зэрыдиIэм, ди сабийхэм щапхъэу уазэредгъэлъагъуфым дрогушхуэ. Нобэ укъезыгъэблэгъар этно-классращ. Мыхэр нэхъ убгъуауэ бзэм телэжьыхьу, хабзэмрэ нэмысымрэ къадэгъуэгурыкIуэу, нэхъ тегъэчынауэ а лъэныкъуэмкIэ заужьыным хуэунэтIауэ щытщ. А лэжьыгъэм мыхьэнэшхуэ идот, ди бзэр хъумэным дытолажьэ.
Фи адэ — Шорэ ЛутI куэдрэ и цIэр жыдоIэ. ЛIыхъужьым и партэ къыхузэIутхащ. Япэ дыдэу пэщIэдзэ еджапIэм и унафэщIу зэрыщытар дымыгъэкIуэду дяпэкIи ди мурадщ а лэжьыгъэм пытщэну — теплъэхэр, письмохэр здыдэлъ плIанэпэ щхьэхуэ хуэтщIыну. Ар сабийхэм сыт щыгъуи я нэгу щIэтыным папщIэ, щыгъуазэу къэтэджынымкIэ, — Фаридэ и мурадхэмкIэ хьэщIэм дэгуэшащ.
Езы Шорэ Ахьмэди къыжраIам, пшыхь хуащIам пэджэжу фIыщIэ хуищIащ еджапIэм и унафэщIым, я лэжьыгъэм уасэфI иритащ, пшыхьыр къызэзыгъэпэща егъэджакIуэхэми, сабийхэми псалъэ гуапэ яхуигъэфэщащ.
Сабийхэр щIэлъэIури, тхакIуэм щIыгъуу сурэт зытрагъэхащ, къахэкIащ тхакIуэм и Iэпэр ихъумэну тхылъымпIэм трезыгъэтхаи.
— Сэ нобэ тхакIуэр гъунэгъуу зэрыслъэгъуам, абы сызэредэIуам, и Iэр зэрызубыдам си гур хигъэхъуащ. Къыдита тхылъ цIыкIухэмрэ журналхэмрэ сфIэфI дыдэу щIэзджыкIынущ, — къыддэгуэшащ «автографыр» къызылъыса, пшыхьым хуабжьу жыджэру хэта Жу Iэмир.
Этно-классым хэс сабий-хэм лэжьыгъэ дахэ ирагъэкIуэкIащ мы махуэм. Хэти усэми, уэрэдми, къафэми – и гуащIэ пшыхьым хилъхьащ. Иужьрейуэ утыкум къафэ дахэ къыщащIыжащ, усакIуэм къахуихьа саугъэтхэм нэхъри игъэгу-шхуауэ, пшыхьыр зэхуащIыжащ.
АСЛЪЭНЫКЪУЭ Мадинэ