Къуажэдэсхэм я псэм дэщIауэ

Къуажэм деж медицинэм и лэжьакIуэм и мыхьэнэр куэдкIэ инщ. Ар IэщIагъэу къыхэзыхым псори зэпишэчауэ, цIыхум дэIэпыкъуным гурэ псэкIэ хуэхьэзыру щытмэщ и Iуэхур къыщыдэхъунур. Апхуэдэу, гулъытэшхуэрэ зэхэщIыкIрэ иIэу, и лэжьыгъэр псом япэ иригъэщу, къыхиха IэщIагъэм хуэпэжу илъэс 35-рэ хъуауэ мэлажьэ Хъумэрэныжь дэт медицинэ IуэхущIапIэм и медсестра ЕЩЭР Фатимэ.

А зэманым къриубыдэу абы хъумэрэдэсхэм я арэзынэгъэу, пщIэуэ къилэжьар къэлъытэгъуейщ. А бзылъхугъэ лъагъугъуафIэр цIыхухэм я уз зрахьэлIэ IэщIагъэрылажьэ къудейуэ къанэкъым, атIэ, я гухэлъ зыхуаIуэтэф, жьыи щIэи зи дзыхь зрагъэз, зыIэпызышэщ.

Фатимэ Черкесск дэт медицинэ училищэр къиуха нэужь, Карачаевск дэт сымаджэщым лэжьэн щыщIидзат. Ауэ, апщыгъуэм къуажэм и фельдшеру лэжьа Беслъэней Фатя къыщIэлъэIури, къытригъэнауэ щытащ къуажэдэсхэм я узыншагъэм и плъыракIуэу щытынымкIэ дэIэпыкъуэгъу хуэхъуну. НыбжьыщIэу лэжьапIэм Iухьа Фатимэ гъэсакIуи, ущиякIуи къыхуэхъуауэ щытащ ар. Абы щегъэжьауэ, цIыхум сэбэп хуэхъунымкIэ Фатимэ и Iуэху зэи зэпигъэуакъым.

Нобэми дохутырым и дэIэпыкъуэгъуфIу, жылэм япыщIауэ, яхуэгузавэу къогъуэгурыкIуэ. Фельдшерым и лэжьыгъэр унагъуэм щигъэзащIэ къалэным ищхьэ зэрыхъури бзылъхугъэм къыхегъэщ.

— Къуажэм деж фельдшеру ущытыным къикIыр, сыт щыгъуэ зэманми улэжьэным ухуэхьэзырынращ. Мыбдеж лэжьапIэр сыуха жыхуэпIэ гурыIуэгъуэр щыIэкъым. А лэжьыгъэр жэщ-махуэкIэ зэпыукъым. Арыншэуи хъукъым, сыту жыпIэмэ, къуажэм дэсыр е уи Iыхьлыщ, е уи унакъуэщщ, е уи цIыхугъэщ, е уи гъунэгъущ. Зыгуэр къоджауэ умыкIуэу къыпхуэгъэнэнукъым. СыщыдэкIуа къудейм абы щхьэкIэ сыгузавэти, сызыхыхьа унагъуэм, насып сиIэти, ар къагурыIуэу къыщIэкIащ. Уеблэмэ, жэщым сымаджэм деж сраджамэ, псори къыздэIэпыкъуурэ зызагъэужьт, нэхъ псынщIэу сызэрыдэкIыным хуэдэу, — игу къегъэкIыж Фатимэ и лэжьыгъэр щыщIидза пIалъэхэр. Фатимэ и гуащIэдэкI лэжьыгъэм гугъуехь мащIэкъым зыхуэзар. Къыхуихуащ и закъуэ дыдэ къуажэм медицинэ Iуэхухэр щигъэкIуэта зэмани. — Дохутырыншэу, гъусэншэу илъэсих хуэдизкIэ сылэжьащ. ЕджапIэми, сабий IыгъыпIэми яIэтэкъым медицинэм и лэжьакIуэ. Дохутыр къагъакIуэми, щIэх IукIыжт. Абы хиубыдащ ковид уз зэрыцIалэр къыщежьа зэманри. Сыту зэман хьэлъэт апщыгъуэм! Сигу къыздэкIыж къудейм сегъэпIейтей, — жеIэ бзылъхугъэм. ЛэжьапIэм гугъуехь куэдым ущыхуэзэми, IэщIагъэр IэщIыб уэзмыгъэщI щхьэусыгъуэ гуэр, дауи, къыкъуокI.

Фатимэ сыт хуэдэу гугъу емыхьами, и лэжьапIэр ихъуэжыну зэи игу къихьакъым, сыту жыпIэмэ и IэщIагъэр къигъэсэбэпурэ цIыхум ядэIэпыкъуным гукъыдэжу къыхилъхьэр куэдкIэ нэхъыбэти. Фатимэ езы къуажэм къыщалъхуащ, къыщыхъуащ, абдежращ унагъуэ здищIари. Ар унагъуэу зэрымыхьарэ, а жылэм щыпсэууэ зыкIэлъымыплъарэ къэгъуэтыгъуейщ. Уеблэмэ, зэрылажьэ зэманым къриубыдэу, я нэхъыжьхэми, абы къащIэхъуэжахэми, иджы къыкIэлъыкIуэ щIэблэми я узыншагъэм кIэлъоплъ. Мы зэманым къуажэм и амбулаторэм цIыху 1900-м нэс и нэIэм щIэтщ. Абы Хъумэрэныжь къуажэм и мызакъуэу, гъунэгъу Малокурганнэри къыхэтщ. ЦIыхур нэхъыбэ хъуами, мы зэманым лэжьыгъэри куэдкIэ нэхъ тынш зэрыхъуар къыхегъэщ Фатимэ. Иджы ар долажьэ дохутыр Гандаевэ Оксанэ. КъинэмыщIауэ, езыр лэжьапIэм къызэрырагъэблэгъауэ щытам хуэдэу, къуажэм щыщ ныбжьыщIэ цIыкIури къригъэблэгъащи, Iуэхухэр зэдэIэпыкъуурэ зэдахь. Махуэм цIыху 20- 30 хуэдиз медицинэ IуэхущIапIэм зыкъыхуагъазэри, Фатимэ сыт щыгъуи зэрихабзэу, и къуажэгъухэр къыщыщIыхьэкIэ гуапэу япожьэ, ящIоупщIэ. Фатимэ зэрыжиIэмкIэ, ахэр къыздыщIыхьэм зыгъэдзыхэр, зыгъэгузавэр къыгурыIуэ хъуащ. Языныкъуэр медицинэ Iэзэгъуэ хуейми, зыгуэрхэр зыхуэныкъуэр я гукъеуэр зыдагуэшын, къедэIуфын цIыхущ. АбыкIи Ещэрым хуэдэ къэгъуэтыгъуейщ. — Фатимэ медсестра щхьэкIэ, мыбдеж абы и мыхьэнэр куэдкIэ нэхъ инщ. Ар жылэм я психологыу жыпIэфынущ. ЦIыху къэс бгъэдыхьэкIэрэ псалъэ щхьэхуэрэ къахуегъуэтыф. Сэ лэжьапIэ сыкъыщыIухьа къудейм схуэмыхьынкIэ сышынами, абы и фIыгъэкIэ тынш дыдэу си Iуэхур зэтепсыхьащ. Еш имыщIэу, цIыху къэс хуэгумащIэу зи лэжьыгъэ зыгъэзащIэр уасэншэщ. Абы и Iуэхур сыт щыгъуи зэкIэлъокIуэ, гу зылъытапхъэу зыри блигъэкIынукъым, — жеIэ илъэситI хъуауэ Фатимэ зыдэлажьэ дохутырым. Амбулаторэм и къызэгъэпэщынми Ещэрым и гуащIэ хилъхьащ. Ахэр зэрылажьэ техникэхэри псэуалъэхэри езыр-езыру къиугъуеящ. АбыкIэ еджапIэри, гудзакъэ зиIэ цIыхухэри, и унагъуэри къадэIэпыкъуащ. — Иужьрей илъэсхэм медицинэм зэхъуэкIыныгъэхэр къыщыхъуми, къуажэхэм я къызэгъэпэщыкIэр мащIэу къыкIэроху. Компьютерхэр къэзыгъэсэбэпу лажьэхэм дакъыкIэрымыхун, зэпыщIэныгъэ диIэн папщIэ, ахэр къыдатыху демыжьэу, дэр-дэру зыIэрыдгъыхьэжащ. Ахэр мыщIэрыпсми, фIы дыдэу къыдогъэсэбэп. ИтIанэ, ди амбулаторэри зэгъэзэхуэжыныгъэ лэжьыгъэ хуэныкъуэщи, абыкIэ дыкъагъэгугъэ, уеблэмэ щIэуэ тхуаухуэну жаIэри, абы дыщогуфIыкI, — жеIэ и IуэхущIапIэм зи гур хуэуз бзылъхугъэм. ЦIыхум и пщIэр, и цIэр къызэрилэжьыжыр и IуэхущIафэщ. Шэч хэлъкъым хъумэрэдэсхэм я пащхьэ Фатимэ а щIыхьыр къызэрилэжьагъэххэм.

БОРЭНЫКЪУЭ Мадинэ