полоса 3

ХабзэфI зэрыхъуауэ, ныбжь дахэм нэса, зи илъэс 90-р зыгъэлъапIэ жьыщхьэмахуэхэр властым гулъытэ щхьэхуэкIэ къыхегъэщ, я щIыхьыр егъэлъапIэ. Иджы дыдэ и ныбжьыр илъэс 90 ирикъуащ АлиБэрдыкъуэ къуажэм дэс бзылъхугъэ нэхъыжь Iумахуэм — Щокъарэ Тоня Iэмин и пхъум. Я къуажэгъу бзылъхугъэм и махуэщIымкIэ ехъуэхъуну Щокъарэхэ я унагъуэм а махуэм еблэгъащ АлиБэрдыкъуэ къуажэ администрацэм и Iэтащхьэ Иуан Русланрэ…

Мазаем (февралым) и 7-м Амирокъуэ Ибрэхьим и цIэр зезыхьэу Куэш-Хьэблэ къуажэм дэт гимназием егъэджэныгъэ-узэщIыныгъэ акцэ, «Итоговое собеседование по русскому языку для родителей» щхьэщIэдзапIэм щIэту екIуэкIащ. И мыхьэнэ нэхъыщхьэу щытар урысыбзэмкIэ къэзыпщытэж зэпсэлъэныгъэр щрагъэкIуэкIкIэ къэув упщIэхэм яхуэгъэза хъыбарегъащIэ – зэхэгъэкIыныгъэ лэжьыгъэр къызэгъэпэщыныр, психологическэу щытыкIэр къазэрытехьэлъэр гъэмэщIэныр, зэIухауэ а Iуэхугъуэр къызэгъэпэщынымрэ егъэкIуэкIынымрэщ. Ауэ, иджыкIэ мы ак цэр…

БОТЭЩЕЙ къуажэм дэт, Совет Союзым и ЛIыхъужь Хьэбэч Умар и цIэр зезыхьэ курыт еджапIэм и е 6-нэ, 7-нэ, 8-нэ, 11-нэ классхэм щеджэ цIыкIухэр Беслъэней къуажэм дащIыхьа «Адыгэ Анэ»-м и фэеплъ сыным щыIащ. ХьэщIэхэр гуапэу ирагъэблэгъащ щэнхабзэмкIэ Унэм и лэжьакIуэхэм. Ахэр цIыкIухэм къахутепсэлъыхьащ Хэку зауэшхуэм и зэманым и лъэхъэнэ нэхъ хьэлъэ дыдэу хэтам — Ленинград блокадэм….

Зи цIэр жыжьэ Iуа щIэныгъэлI, филологие щIэныгъэхэмкIэ доктор, профессор, Урысей Федерацэм щIэныгъэмкIэ, ищхьэ егъэджэныгъэмкIэ и Министерствэм пщIэ зиIэ и ущиякIуэ, академик, КъБР-м гуманитар къэхутэныгъэхэмкIэ институтым и лэжьакIуэ пажэ БАКIУУ Хъанджэрий Илас и къуэм щIэныгъэм и Махуэм ипкъ иту утыку псалъэр идот. Хъанджэрий куэд щIауэ къыддолажьэ лъэпкъ газетым, радиом, телевиденэм. Езыр щIэныгъэлI хъуами, щыцIыкIум журналист хъуну…

Адыгэ литературэм, лъэпкъ этнографием хэлъхьэныгъэшхуэ хуэзыщIа, СССР-м и тхакIуэхэм я Союзым хэт, щIэныгъэлI, тхыдэдж МафIэдз Сэрэбий щIышылэм и 23-м илъэс 90 ирикъунут. Мы адыгэлI щыпкъэр дэнэ щыпсэу ди лъэпкъэгъухэми къацIыхуащ «Адыгэ Хабзэ» зыфIища и тхылъ гъэщIэгъуэныщэмкIэ, Абы къинэмыщIауэ, и Iэдакъэм къыщIэкIа, гунэс ящыхъуа «ЩIакIуэ фIыцIэ», «Щхьэц нэпцI», «КъафIэхъу», «Шыдыгъу», «Нэчыхь», «ЛIыгъэ», «Мыхъур» повестхэр, «Гъыбзэ хуэфащэт»,…

Ди щIыдэлъху тхакIуэ нэхъ щэджащэхэм ящыщ Чехов Антон и цIэр Нартсанэ (Кисловодск) игъащIэкIи епхауэ къэнащ. Тхыдэ тхыгъэхэм къазэрыхэщыжымкIэ, Антон Павлович япэу Кавказым къыщыхутащ 1888 гъэм. Бадзэуэгъуэ (июль) мазэм Чехов кхъухькIэ Феодосие къикIри Кавказым и хыфIыцIэ Iуфэ лъэныкъуэмкIэ къиунэтIащ. «СыщыIащ Новый Афон, Согъум, Батум, Тифлис, Баку. Бухарарэ Персымрэ сыкIуэн си мурадати, къызэхъулIакъым, къызэпызгъэзэжын къысхудэхуащ…» — къыхощыж…

Апхуэдэ щхьэщIэдзапIэм щIэту, Жьакуэ къуажэм дэт «Дыгъэ» сабий IыгъыпIэм фэеплъ пшыхь щрагъэкIуэкIащ. Ар траухуащ мы къуажэм къыдэкIа, театрымрэ киномрэ я артист, зэчий къызэрымыкIуэ зыбгъэдэлъа АКЪ Мухьэрбэч, ар къызэралъхурэ илъэс 76-рэ зэрырикъуам. ФЭЕПЛЪ Iуэхугъуэм сабийхэр къыхэпшэныр, ар я гум зыхебгъэщIэныр, дауэми, тыншкъым. Ауэ гъэ сакIуэхэм зыхуагъэувыжа пщэрылъхэмкIэ къызэщIаубыдащ Iуэхугъуэ зыбжанэ: я къуажэм къыдэкIа цIыхушхуэм и фэеплъыр…