Лъэпкъ Iуэху

Адыгэ Республикэм къикIыу Адыгэ Республикэм и щэнхабзэмрэ гъуазджэмрэзыгъэкъулейхэм ящыщщ ди бысымхэм дызрашэлIа НЭГЪУЧ Аслъэн. Къуэш республикэхэм дежАслъэн и лэжьыгъэхэмкIэ фIыуэ къыщацIыху. Адыгэ цIыхубэ Iэмэпсымэхэм гъащIэщIэ езытыжахэм, ноби а Iуэхум псэемыблэжу пэрыт хэм Нэгъучыр ящыщщ. Абы и фIыщIэкIэ щIэрыщIэу къэIужащ шыкIэпшынэм и макъыр, пшынэтIаркъу адыгэ Iэмэпсымэжьыр къызэщIэрыуэжащ, нысэишыж хьэгъуэлIыгъуэхэм пхъэцIычыр къыщащтэжащ.Нэгъучыр хуэIэкIуэлъакIуэщ адыгэ цIыхубэ IэщIагъэ куэдым….

Къэбэрдей-Балъкъэрым и дэнэ щIыпIэ умыкIуами, сыт хуэдэ цIыху уримыхьэлIами, дэтхэнэ лъэпкъ Iуэху ухэмытами, шэч хэлъкъым ХьэфIыцIэ Мухьэмэд и цIэр зэрызэхэпхынум. Тхыгъэм фIэщыгъэцIэ хуэсщIари ди зы зэпсэлъэныгъэ гуэрым НэщIэпыджэ Замирэ къихьа щапхъэращ: «Мухьэмэд —университет щхьэхуэщ!» Шэч хэмылъу, а нэхъыжь Iу махуэм игъэгушхуа щIалэгъуалэ зэчиифIэращ нобэ КъБР-р зэрыгушхуэ адыгэ творческэ интеллигенцэр: усыгъэми, прозэми, публицистикэми зи лъэ щыувахэр….

ГъутIэхэ Имэррэ Мэулидэрэ Мы гъэм илъэс 26-рэ ирикъуащ Косовэ щыщ адыгэхэр зауэм къыхэкӏыу Адыгэ Республикэм къызэрагъэзэжрэ. Абы лъандэрэ, шыщхьэIум и 1-р — репатриантым и Махуэу зэрыадыгэ дунейуэ догъэлъапIэ. Апщыгъуэм а Iуэхум сыт хуэдэ щхьэусыгъуэ хуэмыхъуами, а махуэр зи хэку зыгъуэтыжа ди лъэпкъэгъухэми, абы хуэпабгъэу хамэщIым къина адыгэхэми, Хэкужьым щыпсэухэм дежкIи лъапIэныгъэкIэ гъэнщIащ.А пIалъэм къриубыдэу республикэр…

ЦIЫХУ гъащIэхэри, лъэпкъ щхьэхуэхэри, гъэхэри, къэхъугъэхэри, увыIэгъуэ имыIэу, гъащIэ щхьэлым зэхехьэжэ. Апхуэдэт адыгэ лъэпкъри зрагъэкIа щхьэлыр… «Жернова» — Кавказ зауэжьым теухуауэ япэу сызэджа тхылът. Ар зи IэдакъэщIэкIым си гъащIэм зэ срихьэлIэну си фIэщ хъунтэкъым, срихьэлIэм къыщымынэу, сыдэпсэлъэну си насып къихьыну. АтIэ, ди адыгэ лъэпкъым къехъулIа насыпыншагъэр литературэбзэкIэ адыгэ дунейм япэ дыдэ языгъэлъэгъуар тхакIуэ, усакIуэ, классик…

Адыгэ Республикэм и Хасэм и тхьэмадэ ЛIымыщэкъуэ Рэмэзанрэ абы и къуэдзэ Хъуэт Инусрэ куэд щIауэ лъэпкъ Iуэху зэдащIэу мы жылагъуэ зэгухьэныгъэр зэрагъакIуэ. Лъэпкъ Iуэхур зимыжагъуэ, ар зи гум къеуэ нэрыбгэ 50-м нэс абы холэжьыхь. ХэгъуэгуитIми къикIа журналистхэм зыкъытхуагъэзэныр езыхэм къабгъэдэкIа гулъытэу щыткIэрэ, ди гуапэу я хэщIапIэм декIуэлIащ. Хасэм и тхьэмадэр къыддэгуэшащ ди проектым зэрыкIэлъыплъым теухуауэ,…

Ди зы лэжьэгъуэ махуэм дыкъыщыхутащ дыщэ таурыхъыр къыздагъэщI лъэщапIэм. Мы псалъэхэм егъэлеиныгъэ хэлъкъым, сыту жыпIэмэ, скифхэм я лъэхъэнэм щегъэжьауэ, псэущхьэхэм я дуней щIэращIэм щыщIэкIыжу — псори здыщызэхуэхьэса унэр телъыджащэт. Зи гугъу тщIыр дыщэм елэжьгъукIэ Iэзэ, дуней псом щыцIэрыIуэ IэщэщI, Адыгэ Республикэм и цIыхубэ сурэтыщI ЕУТЫХ Ася и «Золотая кладовая» уардэ унэращ. Къатищу зэтет унэр Мейкъуапэ…

Къэбэрдей-Балъкъэрым къикIыу Ди проект лэжьыгъэм и зэхуэщIыж зэIущIэр щедгъэкIуэкIащ «Адыгэ псалъэ» газетым и хэщIапIэм. ИпэкIэ и гугъу зэрытщIауэ, «Адыгэ псалъэ» газетыр журналист лъэрыхь къудейхэракъым зыгъэкъулейр, атIэ мы редакцэр зэрыгушхуэну иIэщ творческэ къудамэ лъэрыхь — тхакIуэхэм, прозаикхэм, усакIуэ зэчиифIэхэм я секцэ щхьэхуэ. НэщIэпыджэ Замирэ «Пщэдджыжь литературэ зэдэшхэ» зыфIища зэIущIэр ахэрат зытеухуар. Творческэ сэнаущ зыбгъэдэлъ гупым ирогушхуэ…

Илъэсрэ ныкъуэм къриубыдэу дунейм и бгы нэхъ лъагэ дыдэ 14-м я щыгум иувэфа ди адыгэ пщащэм лъэпкъым и щхьэр ину иригъэлъагъужащ. «Корона мира» дунейпсо проектыр иригъажьэу, метр мини 8-м нэхърэ нэхъыбэ зи лъагагъ бгы къэс къызэринэкIыху, Алинэи гуфIэгъуэр ди газетымкIи дэтIэтащ. Альпинист цIэрыIуэм пыщIэныгъэр диIыгъащ и ехъулIэныгъэхэр сыт щыгъуи къэзыгъэлъэгъуа ди лэжьэгъу Дэбагъуэ Хьэтызэ. Тхыгъэхэр…

Кавказ хэгъуэгухэм я щэнхабзэ къудамэхэр къулейщ уэрэджыIэхэмрэ артистхэмрэкIэ. Абыхэм я нэхъыбэм «ягъэбзэрабзэр» иджырей уэрэд псынщIэхэращ, нэхъыбэм урыс псалъэхэр зыщIэлъщ.А псоми Хьэкъул Оксанэ къащхьэщегъэкI гухэлъ уэрэд псэхугъуэхэр зэрыжиIэмкIэ, сыт щыгъуи адыгэ фащэ екIукIэ утыкум къызэрихьэмкIэ, и зыIыгъыкIэ дахэмкIэ. Зи гугъу тщIы уэрэджыIэ бзылъхугъэ гуакIуэр къэзымыцIыху Къэбэрдей-Балъкъэрым щыгъэтыжауэ, адыгэ зыщыпсэу нэгъуэщI хэгъуэ-гуитIми ису къыщIэкIынкъым. НэхъыфIыжыххэуи ар къалъагъу…

Нэрылъагъущ иужьрей илъэсхэм Адыгэ Республикэм щIэгъэхуэбжьауэ туризмэм зэрызыщиужьыр, зыгъэпсэхуакIуэхэм я бжыгъэм гъэ къэскIи зэрыхэхъуэр. Зэры-Урысейуэ цIэрыIуэ щыхъуа «Адыгэ кхъуейм» и фестивалым мы гъэм зэхуишэсащ цIыху мин 50-м нэс. Апхуэдэ зэхьэзэхуэхэм къанэмыщIауэ, республикэм нэгузыужь щIыпIэу иIэр куэдыкIейщ, узэплъынымрэ бгъэщIэгъуэнымрэ бжыгъэншэщ. АдэкIи республикэм туризмэр нэхъри зэрыщрагъэфIэкIуэн проект щэджащэхэр яубзыхуагъэххэщ: илъэс псом зэпымыууэ лэжьэну «Лагонаки» бгылъэрыжэ экокурортыр ухуэныр,…