Къэрэшей-Черкес Республикэр мы гъэм илъэс еплIанэ мэхъури хэтщ «Сад памяти» Лъэпкъыбэ хэкупсэ, щIыуэпс акцэм. Мы гъэм, ТекIуэныгъэ Иным и илъэс 80-м ар теухуащ ди лIыхъужьхэм я фэеплъым, зи гъащIэр Хэку зауэшхуэм ихьахэм, ди мамыр гъащIэм щхьэузыхь зыхуэзыщIахэм, СВО-м хэт ди цIыхухъу хахуэхэм.
Акцэр йокIуэкI «Сохранение лесов» федеральнэ проектым и Iыхьэ «Экологическое благополучие» лъэпкъ проектым ипкъ иту. Мы гъэ закъуэр къэтщтэнщи, акцэм хыхьащ республикэм щыпсэу цIыху минрэ ныкъуэм щIигъу, Апщыгъуэми акцэр балигъхэми ныбжьыщIэхэми, нэхъ сабиижхэми зэдащтащ, къагурыIуэу, гукIи, псэкIи зыхащIэу.
Апхуэдэ зы лъэпкъыгу, хэкупсэ сабийщ хьэбэздэс, и адэкIи, и анэкIи Али-Бэрдыкъуэ щыщ Хутэхэ Неллэ цIыкIу. Езыр иджыри къожэпхъ къудейри, сабий акъылым псори дыдэ тыншу зэримыгъэзэхуэфынкIи мэхъу, ауэ, шыкур зыхужыпIэну, щапхъэ зытрихын нэхъыжьыфIхэр иIэщ, зи дуней зыхъуэжахэми я щапхъэхэр дерсу къыхуэнащи, абыхэм щIапIыкI нанур. АтIэ, Неллэ и анэшхуэ Темырдащ Хужь (Алыхьыр жэнэткIэ зыхуэупсэныр) щIыхьымрэ цIыхубэ зэхэщIыкIыныгъэмрэ егъэджакIуэ гуащIэм гъунэжу къыщилъэщащ, ноби ныжэби и фIыцIэ жаIэ, иригъэджахэми, и къуажэгъухэми ягу къагъэкIыж зэпыт. Хужь и адэ ЛIымаху Iэюб Исуф и къуэр Хэку зауэшхуэм хэтати, абы и хъыбархэм и къуэрылъхухэр щIипIыкIащ. А хъыбархэм абыхэм иджы щIапIыкI къащIэхъуэжахэр. Жагъуэ зэрыхъущи, Iэюб еханэу, зэкъуэших зауэм дэкIати, тхур хэкIуэдащ, Iэюб закъуэщ къэзыгъэзэжар. ЛIымаху зэкъуэшхэм я уэрам иIэщ Али-Бэрдыкъуэ къуажэм.
КъинэмыщIауэ, Неллэ цIыкIу и анэшхуитIри егъэджэныгъэ къудамэм игъащIэ псом щолажьэри, ахэри нанумкIэ щапхъэщ. И адэшхуэхэр, и адэ-анэр жыпIэми, апхуэдэххэщи, быныр хэкупсэу, лъэпкъыпсэу ягъасэ икIи мы сабийм и IуэхущIафэхэр абы щыхьэт тохъуэ.
Iуэхум хуэдгъэзэжынщи, Неллэ и анэ Динэ щIыгъуу хэлэжьыхьащ «Сад памяти» акцэм, ЛІымаху Іэюб и цIэкIи жыгыщIэ цIыкIу халъхьащ, дяпэкIи абы кIэлъыплъурэ, псы щIакIэурэ къагъэкIынущ.
—Сабийм гурыдгъэIуащ Iуэхум и мыхьэнэр. КъыгурыIуауэ согугъэ, жыджэру, хуэпабгъэу и ужь зэрихьам тепщIыхьмэ. Абы тету, ди дадэшхуэм и цIэкIэ кхъужьей жыг цIыкIу дгъэтIысащ, сайтми щыдгъэнэIуэжащ, акцэм и хабзэхэм тету.
ЛІымаху Iэюб Исуф и къуэр 1941 гъэм Хэку зауэшхуэм дашауэ щытащ. Фронтым Iухьащ лъэсырыкIуэ фочауэу. Щызэуащ Ипщэ фронтым. Жыжьэ нэсынуи, лIыгъэ куэд зэрихьэнуи къыщIэкIынт, къызэрыщIидзам тепщIыхьмэ, ауэ 1942 гъэм уIэгъэ хьэлъэ къащIри, зауэм къыхамыгъэкIыу хъуакъым. И хапIэ къихьэжа нэужьи, и гуащIэрэ и пщIэнтIэпсрэ щымысхьыжу лэжьащ. Зэгуэрми сымылъэгъуами, срогушхуэ, щIэблэкIэрэ зэIэпыдох ди дадэжьми, и къуэшхэми я хъыбарыр,—жеIэ Хутэ (Темырдащ) Динэ.
ЩIыдгъужынщи, акцэр зэрыщIидзэрэ, ди республикэм жыгыщIэ мини 100-м щIигъу халъхьащ. Мы гъэм мин 12-кIэ абы хагъэхъуэн я гугъэщ. А мин 12-м ящыщ зы хъуащ Хутэхэ я сабийм хилъхьа кхъужьей цIыкIури. Шэч къытетхьэкъым, сабиипсэ къабзэм къыпыкIа Iуэху угъурлым жыг узыншэ къикIыкIынущ, жылагъуэми, цIыхухэми я гурыфIыгъуэу. Езы нану угъурлы цIыкIуми жыгым щIыгъуу зиужьыну, ин хъуну, узыншэрэ насыпыфIэу къэтэджыну дохъуэхъу.
ЖыIэпхъэщи, акцэм хэтыну хуей дэтхэнэми апхуэдэ лъэкIыныгъэ иIэщ, сад-памяти.рф сайтым зыщыщIитхэу, жыгыщIэ цIыкIум и хэлъхьэпIэр игъэнаIуэмэ. Апхуэдэу Хутэхи ящIри, зэфIаха Iуэхум ехьэлIа хъыбари сайтым къралъхьэжащ.
Ари жытIэнщи, «Сады Карачаево-Черкесии» ООО-м и мурадщ жыгыщIэ гъэтIысын мини 2-м щIигъу цIыхухэм яритыну, фэеплъу халъхьэн хьисэпкIэ. Ахэр лъагъэсынущ СВО-м хэтхэм, хэтахэм, апхуэдэхэм я унагъуэхэм, лIыхъужьхэм я Iыхьлыхэм.
Фэеплъыр тхъумэхун псэунущ лIыхъужьхэм, зауэлIхэм я цIэхэр, я лIыгъэр!
ТУАРШЫ Ирэ
Больше на Черкес хэку
Подпишитесь, чтобы получать последние записи по электронной почте.