ГуащIэдэкI зэхущытыкIэхэр

Къэрэшей-Черкесым и Правительствэм и Унэм щызэхэтащ социально-лэжьыгъэ зэхущытыкӀэхэр зэгъэзэхуэнымкӀэ республикэ лъэныкъуищ комиссэм и зэӀущӀэ. Ар иригъэкӀуэкӀащ республикэм и Правительствэм и тхьэмадэм и къуэдзэ Суюнов Джанибек.

ЗэӀущӀэм щытепсэлъыхьащ мыхьэнэшхуэ зиӀэ Ӏуэхугъуэхэм: ущиякӀуэхэм я лэжьыгъэ щытыкӀэхэм, унагъуэ къалэн зиӀэ лэжьакӀуэхэм ядэӀэпыкъуным, лъэпкъ проектхэр гъэзэщӀэным, нэгъуэщӀхэми. Гулъытэ хэха хуащӀащ «УщиякӀуэхэм я лэжьыгъэр зэрыхуэфащэу щытын папщӀэ» профсоюз акцэм. Ар къигъэлъэгъуащ «Профсоюзхэм я организацэхэм я Къэрэшей-Черкес зэгухьэныгъэ» Союзым и унафэщӀ Айбазовэ Раисэ. Профсоюзым и унафэщӀым жиӀащ ФНПР-м 2024 гъэм «лэжьакӀуэ ныбжьыщӀэ», «наставничество» зыфӀащахэр хабзэм хэгъэувэным зэрыхуэлэжьар, мы гъэм гуащӀэдэкӀымкӀэ урысей лъэныкъуищ комиссэм унэтӀакӀуэр лэжьыгъэ ӀэнатӀэм къызэрыщызэрагъэпэщынум теухуа методикэ чэнджэщхэм я проектыр Минтрудым зэрырагъэхьар.

АбыкӀэ къыхилъхьауэ щытащ унэтӀакӀуэр лэжьыгъэщӀэу къагъэщIыну, езыр зэрылажьэ ӀэнатӀэм и улахуэм и проценти 10-м нэхърэ мынэхъ мащӀэу зэрырагъаджэ лэжьакӀуэ къэс хухагъэхъуэну, абыхэм я зыгъэпсэхугъуэ зэманыр япэ ирагъэщу къыхахыну, лэжьыгъэ график хуитыныгъэ яӀэну, гъуэгупщӀэр хуагъэкӀуэжыну, псэупӀэ ӀуэхумкӀэ (ипотекэр, псэупӀэ бэджэндыр къратыжыну е къулыкъу псэупӀэ къратыну) япэ ирагъэщу лэжьапӀэ иратыну, организацэм и унафэщӀ ӀэнатӀэхэмкӀэ кадровэ резервым хагъэхьэну. (Мы ӏуэхугъуэхэм теухуауэ Айбазовэм и зэпсэлъэныгъэр нэхъ убгъуауэ ди газетым етIуанэ и напэкӏуэцӏым итщ). Унагъуэ къалэн зиӀэ лэжьакӀуэхэм ядэӀэпыкъуным хуэунэтӀа корпоративнэ социальнэ политикэм и Ӏуэхугъуэхэр зэрагъэзащӀэм теухуауэ къэпсэлъащ КъЧР-м гуащӀэдэкӀымрэ социальнэ зыужьыныгъэмрэкӀэ и министр Хачиров Кемал.

Абы къыхигъэщащ лэжьакӀуэхэм я псэукӀэр егъэфӀэкӀуэнымкӀэ мы жэрдэмым мыхьэнэшхуэ зэриӀэр. ЖиӀащ Урысейм и Минтрудым РСПП-мрэ ФНПР-мрэ я гъусэу абы теухуа чэнджэщхэр зэрагъэхьэзырар икӀи унагъуэ къалэн зиӀэ лэжьакӀуэхэм зэрадэӀэпыкъуну Ӏэмалхэр къыщагъэщӀкӀэ, ӀуэхущӀапӀэхэмрэ организацэхэмрэ я гулъытэр абыхэм хуаунэтӀын зэрыхуейр.

Министрым къыхигъэщащ Къэрэшей-Черкесым щыӀэ организацэхэм я унафэщӀхэм ящыщ куэдым а Ӏэмалхэр зэрагъэзащӀэр. ИужькӀэ псалъэ зрата, республикэм узыншагъэр хъумэнымкӀэ и министр Камурзаевэ Динарэ къытепсэлъыхьащ узыншагъэр хъумэнымкӀэ лъэпкъ проектым и хэгъуэгу Ӏыхьэр гъэзэщӀэнымкӀэ къагъэлъэгъуа ехъулӀэныгъэхэмрэ къапэщыт къалэнхэмрэ. Абы къыхигъэщащ узыншагъэр хъумэным и инфраструктурэм адэкӀи зегъэужьын, медицинэ Ӏуэхутхьэбзэхэр нэхъ Ӏэрыхуэ щӀын зэрыхуейм. ЖиӀащ «Узыншагъэр хъумэн», «Демографие» лъэпкъ проектхэр ехъулӀэныгъэ иӀэу зэрагъэзащӀэр.

Апхуэдэу, министрым къызэрыхигъэщамкӀэ, ди республикэм иужьрей илъэситхум фельдшер-акушер ӀуэхущӀапӀэ 17 щаухуащ, узыншагъэр хъумэнымкӀэ ӀуэхущӀапӀэхэр технологие лъагэ зиӀэ ӀэмэпсымэщӀэхэмкӀэ нэхъри зэщӀаузэдащ, абы къыхэкӀыу автоматизацэ зыхэлъ лэжьапӀэ 3915-рэ къызэрагъэпэщащ, цӀыху 6365-м я ӀэщӀагъэ щӀэныгъэхэр ирагъэфӀэкӀуащ, псынщӀэу медицинэ дэӀэпыкъуныгъэ ятыным, сымаджэхэр къызэрырашэкIыным, медицинэм и лэжьакӀуэхэр псынщӀэу сымаджэм деж къэсыным хуэунэтӀауэ автомобилыщӀэ 55-рэ къащэхуащ, вакцинацэмкӀэ программэр и кӀэм нэс ягъэзэщӀащ. ЕхъулӀэныгъэхэм ящыщу министрым къигъэлъэгъуащ технологие лъагэхэмкӀэ Ӏэзэныгъэм и унэтӀыныгъэщӀэхэр республикэм щыгъэзэщӀа зэрыхъуар, ахэр зыхуэдэхэр гу-лъынтхуэ, онкологие, сабий узыфэхэращ. Апхуэдэуи, къэхъуагъащӀэу ду нейм ехыж сабийхэм я бжыгъэр куэдкIэ мащӀэ зэрыхъуар, дунейм ехыжа анэ а илъэсхэм зэрыщымыӀар жиӀащ.

Лэжьыгъэм къыщыхъу фэбжь зэхуэмыдэхэмрэ республикэм ӀэщӀагъэм къыхэкӀ узыфэхэмкӀэ щыӀэ щытыкӀэмрэ теухуауэ доклад къищӀащ гуащӀэдэкӀымкӀэ къэрал инспекцэм и унафэщӀ Абаев Щэмил. Ар къытеувыӀащ гуащӀэдэкӀ лэжьыгъэм и щытыкӀэр егъэфӀэкӀуэнымкӀэ Ӏуэхугъуэ пыухыкӀахэмрэ Ӏэмалхэмрэ. Апхуэдэу, унафэщӀым къыхигъэщащ псори зэхэту ди хэгъуэгум гуащӀэдэкӀымкӀэ и къэрал инспекцэм 2025 гъэм икӀуа лъэхъэнэм къриубыдэу тхьэмыщкӀагъуэ 13 къызэрихутар, абыхэм ящыщу 7-р производствэм зэрепхар. КъыщӀагъэща тхьэмыщкӀагъуэхэм ящыщу зыр дунейм ехыжыныгъэм къыхэкӀащ. ЗэӀущӀэм къыщыпсэлъахэм къащӀа докладхэм къызэхуэсахэр щӀэдэӀуа нэужь, ди хэгъуэгум щыӀэ социальнэ-лэжьыгъэ зэхущытыкӀэхэр гъэбыдэным, лэжьакӀуэхэм я псэукӀэм и фӀагъыр егъэфӀэкӀуэным хуэунэтӀа Ӏуэхугъуэхэм яхьэлӀауэ унафэхэр къащтащ.

ЕЗАУЭ Маринэ