Фи пащхьэ итлъхьа тхыгъэр ПIэфым итхауэ щытащ 1989 гъэм. Лъэпкъым и нэхъыжьыфIхэрат ар зыхуэгъэзар. Мы тхыгъэм деж езы ПIэфым и хьэлри, и Iуэху еплъыкIэри псалъэ лей щIыгъужын хуэмейуэ къыщыгъэлъэгъуащ (гъэкIэщIауэ идот)
Сэ — ПIэф Ибрэхьим срикъуэщ. Си анэр Шорэ Къамболэт ипхъущ. Дунейм тетыху си адэри си анэри я къару къызэрихькIэ цIыхухэм сэбэп яхуэхъуащ. Си анэр хъулъхугъэ Iуэху куэд илэжьыфу, хъулъхугъэ куэд къечэнджэщу дунейм тетащ.
Сэ 1940 гъэм къыщыщIэдзауэ Хьэбэз къуажэм сыдэсщ. Хьэбэз сыщеджащ. Хьэбэз сыщолажьэ. Зыми зэран сыхуэхъуакъым. ЩIэблэр егъэджэнымкIэ, гъэсэнымкIэ си къару къихь къызэрызмыгъэнэнум сыпылъащ. Хьэбэз къуажэм ухуэныгъэхэр щекIуэкIым, еджапIэр гъэдэхэным пщIэнтIэпс хэслъхьащ. Cэ седжащ, ноби соджэ. А псори къыщIезгъэкIуэкIым щхьэусыгъуэ иIэщ.
«ЛIыжь лIap тхыгъэ куэд зыщIэлъ унэу мафIэм исам хуэдэщ» — жаIэ ижь-ижьыж лъандэрэ, ауэ а псалъэ купщIафIэм къикIыр иджырэ къэс фIыуэ къыдгурымыIуа хуэдэу къысщохъу.
Сэ къызэрыслъытэмкIэ, дызытет дунейм, ди псэукIэм, ди щытыкIэм мыхъумыщIагъэу хэлъхэм лIыжьхэми я зэран хэлъщ, абы фIыуэ хэлъхэм я гуащIэдэкI ин зэрыхэлъым хуэдэ къабзэу.
Дунейр, ди щытыкIэр, ди псэукIэр дахэ хъуну дыхуеймэ, лIыжь Iущхэм, куэд зи нэгу щIэкIахэм лэжьыгъэшхуэ ирагъэкIуэкIын хуейщ. Сэ къызэрысщыхъумкIэ ди лIыжьхэм куэд я къарум къихьыну къагъанэ.
Хьэбэз зэхуэсахэм Мысрокъуэ СулътIан ягу къигъэкIыжауэ щытащ Къэзэнокъуэ Жэбагъы и псалъэхэр: «Сэ зы къуэ сиIэщи, делэ хъумэ — къуажэм яхурикъунущ, Iущ хъумэ — Iущуи къуажэм яхурикъунущ».
Сэ сызэреплъымкIэ, куэд къыщIэплъхуни щыIэкъым умыпIыфынумэ, умыгъэсэфынумэ, дунейм лъэужь дахэ яIэу, цIыхум cэбэп яхуэхъуу къытомынэфынумэ.
ЕмыкIу къысхуэвмыщI, ауэ сэ къызэрысщыхъумкIэ, бын къэлъхуным акъылышхуэ, зэман, къару куэд хуейкъым. Ауэ щIалэфI гъэсэным акъылышхуэ, къаруушхуэ, зэман куэд токIуадэ.
Зи бын зыхуэмыгъэсэжхэм лIыжьхэр ядэIэпыкъуну къару ин зэраIэр уи фIэщ мыхъун папщIэ гъащIэм зыри къыбгурымыIуэу ущытын хуейщ. Дэ зыщыдгъэгъупщэ хъунукъым «цIыху цIыху щIыжщ» псалъэжьым мыхьэнэ ин зэрыхэлъыр…
Лъэпкъым и нэхъыжьхэм псори едэIупхъэщ. Нэхъыжьым и унафэр унафэу щытыпхъэщ лъэпкъым деж. Адэм и унафэр къуэмкIэ хабзэмэ — унагъуэм насып илъынущ.
ЛIыжьхэр — псэ зыIут тхылъщ. Абыхэм акъылышхуэ якIуэцIылъщ, Iэмал имыIэу цIыху псори лIыжьхэм ячэнджэщу псэун хуейщ. Ар къалэнышхуэу, къалэн хьэлъэу нэхъыжьхэм я пщэ дэлъу солъытэ.
Мы ди гъащIэр едгъэфIэкIуэну, дгъэдэхэну дыхуеймэ, къуажэр зы унагъуэм хуэдэу, зым Iэпыхур адрейм къищтэжу дгъэпсэуну дыхуеймэ, къуажэ Советым чэнджэщэгъу пщIы хъун лIыжь Iущ, куэд зи нэгум щIэкIа, гъащIэм и зэхэлъыкIэр къызыгурыIуэхэр езы цIыхухэм къыхахыурэ хагъыхьэн хуейщ. Абыхэм я унафэр цIыхухэм я унафэу, ар ягъэзащIэу щытыпхъэщ.
ПIЭФ ФуIэд, 1989 гъ.
Больше на Черкес хэку
Подпишитесь, чтобы получать последние записи по электронной почте.
