республиканская общественно-политическая газета на черкесском языке
КъЧР-м и Адыгэ Хасэмрэ и Шууей Хасэмрэ я жэрдэмкIэ, я къызэгъэпэщыныгъэкIэ ВакIуэ-Жылэ къуажэм жэпуэгъуэм (октябрым) и 12-м лъэпкъ махуэщI дахэ щекIуэкIащ — Къэрэшей-Черкесым, Адыгэ Республикэм, Къэбэрдей-Балъкъэрым, Краснодар крайм щыщ шууейхэм къагъэлъэгъуащ хэт и адыгэшыр нэхъ бэшэчми, нэхъ Iущми, нэхъ жэрми. «Шуджэгу — 2025» зыфIаща лъэпкъ IуэхумкIэ къызэщIрагъэубыдащ шы-спорт джэгу зэмылIэужьыгъуэхэр, балигъхэми сабийхэми ятегъэпсыхьа зэпеуэ гъэщIэгъуэнхэр….
Къэрэшей-Черкесым и Правительствэм и Унэм щызэхэтащ социально-лэжьыгъэ зэхущытыкӀэхэр зэгъэзэхуэнымкӀэ республикэ лъэныкъуищ комиссэм и зэӀущӀэ. Ар иригъэкӀуэкӀащ республикэм и Правительствэм и тхьэмадэм и къуэдзэ Суюнов Джанибек. ЗэӀущӀэм щытепсэлъыхьащ мыхьэнэшхуэ зиӀэ Ӏуэхугъуэхэм: ущиякӀуэхэм я лэжьыгъэ щытыкӀэхэм, унагъуэ къалэн зиӀэ лэжьакӀуэхэм ядэӀэпыкъуным, лъэпкъ проектхэр гъэзэщӀэным, нэгъуэщӀхэми. Гулъытэ хэха хуащӀащ «УщиякӀуэхэм я лэжьыгъэр зэрыхуэфащэу щытын папщӀэ» профсоюз акцэм. Ар…
1904 гъэм и гъатхэку мазэм, Екатеринодар къалэм концерт ин щызэхэтащ, гум жьы дэзыгъэкI гупсысэхэр къызэщIигъэушэу. Жылэр къыщIызэхуэсам и щхьэусыгъуэри зэ щхьэкIэ узыгъэгушхуэт, итIани, уегупсысмэ, арэзы укъэзыщIу, еувэлIэгъуафIэу щыттэкъым. Япон зауэм хыхьэну таучэл зыщIа адыгэ щIалэхэр, уэрэдрэ къафэрэкIэ гъуэгу махуэ трагъэхьэу арати, утыкур зыгъэдахэ музыкантхэм гъэщIэгъуэныщэу зылI яхэтт — ХЬЭГЪЭУДЖ Мыхьэмэт — зэрыпшынауэ Iэзэм къыщинэмыщIа, дэгъуэ…
ГъэсакIуэм я махуэщIым ирихьэлIэу, Куэш-Хьэблэ къуажэм дэт «Дубок» сабий IыгъыпIэм гуфIэгъуэ дауэдапщэ щекIуэкIащ. Абы къеблэгъащ егъэджэныгъэ — гъэсэныгъэ гуащIэдэкIым и ветеранхэр, унафэщIхэр, Хьэбэз муниципальнэ районым и сабий IыгъыпIэхэм щылажьэхэр. Куэш-Хьэблэ сабий IыгъыпIэм и лэжьакIуэхэм я лэжьэгъухэм папщIэ гуапагъэрэ гуфIэгъуэкIэ гъэнщIа концерт программэ ягъэхьэзыращ. КъекIуэлIахэм я нэгу зрагъэужьащ, гукъинэ ящыхъу пшыхь къыхузэрагъэпэщащ. IэщIагъэ махуэщIым, зэрыхабзэу, сабий…
ФокIадэм и 27-р — гъэсакIуэм и IэщIагъэ Махуэщ. Абы куэд къызэщIеубыдэ, ауэ а IэщIагъэм и гугъу тщIыну дыщыхуежьэкIэ, псом япэу дызэгупсысыр сабий IыгъыпIэхэм щылажьэ гъэсакIуэхэращ. ЖыIэпхъэщи, сабийхэм ядэлэжьэныр зэгуэр IэщIагъэу къыхэзыхам ар и гъащIэ, и псэукIэ, и дуней мэхъу. Мис апхуэдэращ, езыри, гъэсакIуэ нэхъусар, анэм и сабийр IэщIилъхьэу, махуэ кIыхьагъым и гур къыхэмыскIыкIыжу дзыхь зыхуищIыфыр….
Ди щIэджыкIакIуэ лъапIэхэ! Нобэ нэIуасэ фыхудощI Тыркум и Анталье къалэм дэс, адыгэгу къабзэ зыкIуэцIылъ, адыгэлI нэс БЕЗЫРХЭ Забыт. Ар 1960 гъэм Къайсэр къалэм къыщыхъуащ адыгэбзэмрэ адыгэ хабзэмрэ здызекIуэ унагъуэм. И адэшхуэм и цIэр къыфIащыжащ. И адэшхуэ Забыт Хэкум егъэзыгъэкIэ икIыжын хуей хъуащ ХХ лIыщIыгъуэм и пэщIэдзэхэм. Абы теухуа хъыбар гууз щыIэщ. Забыт — адэшхуэм адыгэш…
Урысей къэрал политик, бэдаущ IуэхущIакIуэшхуэ, Черкесск къалэм и мэру щыта ДЕР Станислав хуэдэхэм щхьэкIэщ щIыжаIар: «Илъэсищэм деж зэщ апхуэдэ цIыху дунейм къызэрытехъуэр» жэуэ… Адыгэм и псэр хузэIухауэ хуэлэжьащ, къызыхэкIа лъэпкъым игъуэ нэмыс хъухункIэ щыпкъагъэ ин хэлъу хуэпсэуащ, зи псалъэм Iуэхур къыпэкIуэу дунейм тета Дер Станислав. 1990 гъэ зэхэтхъуахэм хыхьэхэкI Iуэхум и лъэныкъуэкIэ зи лъэ увын…
Ди лъэпкъым, адыгэ зыщыпсэу республикэхэм я дежкIэ мыхьэнэшхуэ зиIэ, лъэпкъ журналистикэм и тхыдэм къыхэнэжыну Iуэхугъуэ дахэ щекIуэкIащ Къэрэшей-Черкес Республикэм. КъБР-м, КъЧР-м, АР-м къыщыдэкI «Адыгэ псалъэ», «Черкес хэку», «Адыгэ макъ» газетхэм я редакцэхэр щызэхуэзащ Черкесск къалэм пэмыжыжьэ Бэвыкъуэ жылагъуэм дэт зыгъэпсэхупIэ щIыпIэ дахэм. Лъэпкъ журналистикэм зи гъащIэр тезухуауэ республикищым щылажьэ цIыху зэчиифIэхэр зэрыцIыхунумэ, зэдэлэжьэнумэ, зэпсэлъылIэнумэ, къызыхуэт…
Хабзэ зэрытхуэхъуауэ, зыгуэрым дыщытетхыхькӀэ «нэӀуасэ фыхудощӀ» жыдоӀэри, тхэн щӀыдодзэ. Мызыгъуэгум а псалъэхэр лей хъуну къыщӀэкӀынщ, ди тхыгъэр зытеухуа бзылъхугъэр икъукӀэ зэрыцӀэрыӀуэр дощӀэри. Ар къэзмыцӀыху Къэрэшей-Черкесым дэнэ къыщына, зэры-Ищхъэрэ Кавказу искъым жытӀэми, пэжым зыуи дытекӀынукъым. Аращи, ЛӀЫМАХУ Зэрылэ (Фирэ) Зунел ипхъуращ ди гулъытэр зэдгъэзыр икӀи абы щхьэусыгъуэ хьэлэмэт иӀэщ: фокӀадэм и 1-м Зэрылэ, ди Фирэ-дыщэ, къыщыхъуа…
Куэдыр щыгъуазэщ пасэрей Урым къэралыгъуэжьым и курыхыу лIэщIыгъуэ куэдкIэ къекIуэкIа Италие хытIыгуныкъуэм и ипщэ лъэныкъуэр зи хэщIапIэ Везувий Iуащхьэм (иджырей Неаполь и гъунэгъущ) зэрымафIэбгыр а лъэхъэнэм псэуахэм ягу къыщигъэкIыжа махуэр абыхэм дежкIэ икъусыкъужкIэ лъапсэрыхыу къызэрыщIэкIар. Ар къыщыхъуар дыщыпсэу лъэхъэнэм (эрэм) ипэ ита 79-нэ гъэм и шыщхьэIу мазэм и 24-рщ. БлэкIар нэIурыту Тхыдэр джыным, зэхуэхьэсыжыным мыхьэнэ…