республиканская общественно-политическая газета на черкесском языке
ЦIыху къэси зы гъащIэ лIэужь къызэрыщIэнэм хуэдэу, лъэпкъхэми тхыдэ къызэранэкIым къыхонэ я лъэужь махуэхэр. Адыгэхэм уатепсэлъыхьми, зэман жыжьэм къыпхыкIа лъэпкъыжьу зэрыщытым и нэщэнэу, здыщыпсэуа, ноби здыщыпсэу и Хэкум тхыдэ нэпкъыжьэхэр къыщигъэнащ. Абыхэм ящыщщ лъэпкъыр нобэ зригушхуэ, зи хъыбаржыыр щIэблэхэм зэIэпах Iэдииху чэщанэр, хэгъуэгум и щIыпIэ зэхуэмыдэхэм къэна нэгъуэщI лъэужьхэр. ЛIыщIыгъуэ бжыгъэ мымащIэ къэзыгъащIэу, ди зэманым…
Мэкъуауэгъуэм (июным) и 12-15 махуэхэм Санкт-Петербург къалэм щызэхэтащ «Иппосфера-2025» лъэпкъыш гъэлъэгъуэныгъэр. 1999 гъэ лъандэрэ ирагъэкIуэкI Iуэхугъуэ дахэм къызэщIрагъэубыдащ шы спортымкIэ зэхьэзэхуэхэри, шы лъэпкъхэр утыку ишэнри, шурылъэс къэщIынри, мастер-классхэр къэтынри, нэгъуэщI куэди. Шы индустрием хуэлажьэхэм, псэущхьэ щыпкъэм и гъащIэм хэплъэну зыфIэфIхэм папщIэ къызэрагъэпэщ Iуэхугъуэ нэхъыщхьэмкIэ лIыщIыгъуэ плIанэ мэхъури ди къэралым зэрешалIэ шыхъуэным нэхъ хуэщIауэ исхэр, шы…
МазитI нэхъыбэ хъуакъым зыщIэстхэу интернетым напэкIуэцI зэрызэзгъэпэщрэ. ИкIи щIэх дыдэ куэдым зыкъыпатхэу щIадзащ, нэхъыбэуи Тыркум щыIэ адыгэхэм. Сэри си гуапэу нэIуасэ сахуэхъуащ ди лъэпкъэгъухэм: я щыIэкIэ-псэукIэр къызощIэ, Адыгэ Хасэхэм я лэжьыгъэм зыщызогъэгъуазэ. Си егъэджэныгъэ лэжьыгъэми, зэзгъэпэщ зэхыхьэхэми зыгуэрхэр къыхэсшэфахэщ. Ауэ мыхьэнэшхуэ нэхъ зэстар нэIуасэ къысхуэхъуа адыгэ хэхэсхэм я зэчиифIэ усакIуэхэращ. Абыхэм я усэхэм щыслъэгъуащ лъэпкъым…
Псоми ди зэхуэдэ гукъеуэщадыгэбзэм и Iуэхур. Динобэрей лэжьыгъэращ зэлъытар бзэр къызэрызэтенэнур, армыхъумэ дызэхуэтхьэусыхэкӏэ ӏуэхур кӏуэтэнукъым. Щӏалэгъуалэм сыт хуэдэ еплъыкӏэ бзэм хуиӏэр? Фи пащхьэ идолъхьэ ди зэпсэлъэныгъэр. Хэгъуэгу щӏалэгъуалэ Адыгэ Хасэм и тхьэмадэ Къантемыр Арсен. Журналистыр Гъукӏэкъул-Чырбыж Иринэщ. Зэпсэлъэныгъэр убгъуауэ къитлъхьэжынущ сайтым.
Адыгэ хэкужьым и тхыдэ Iыхьэхэр гъунэншэщ. ГъащIэр гущIэгъуншэщи, зэгуэрым тенджыз ФIыцIэм и гъунэр зыуфэбгъуу щыта лъэпкъышхуэм къыщIэнэжар зы Iэбжьыб къудейщ. Адыгэм и тхыдэри, хъыбарыжьхэри езы лъэпкъым хуэдэу ипхъыхьа хъуащ, иныкъуэхэри зэман уахътыншэм хэшыпсыхьыжащ, адрейхэри хъыбар пытхъахуэурэ къэнэжащ. Ущыхуэзи мэхъу адыгэхэр здэпсэуа щIыпIэм адыгэцIэ зэрамыхьэжу, ауэ лъэпкъым а щIыпIэм триухуа хъыбар теплъэгъуэхэр къэнэжауэ, цIыхухэм яIурылъу. Апхуэдэ…
КАВКАЗ ЗАУЭР зэриухрэ илъэси 161-рэ щрикъум ехьэлІа фэеплъ дауэдапщэхэр накъыгъэм (майм) и 20-м щIидзащ. Iуэхугъуэхэр щрагъэжьащ адыгэхэр куэду зыщыпсэу Хьэбэз, Адыгэ-Хьэблэ районхэм. Абыхэм хэтащ власть къулыкъущIэхэр, жылагъуэ Iуэхузехьэхэр, щэнхабзэм и лэжьакІуэхэр, егъэджакІуэхэр, еджакІуэхэр, хэкупсэ-лъэпкъыпсэхэр. Хьэбэз къуажэм щегъэжьауэ Али-Бэрдыкъуэ щыІэ мемориал комплексым нэс пхъакъуэ зыIыгъ гупышхуэ ирикІуащ. Фэеплъ мывэхэм дыуэ щащІынри, я щхьэ щагъэщхъынри, Іуащхьэм дэкІынри,…
ФIЫМИ, IЕЙМИ укъыздалъхуа, узыщыпсэу къэралым, уи лъэпкъым я тхыдэр къыпщIэхъуэ щIэблэм ебгъэцIыхупхъэщ. Уи блэкIар умыщIэу къэкIуэни уиIэнукъым зэрыжаIэу, ди къэралым и къекIуэкIыкIар дэтхэнэми IупщIу и нэгу щIэдгъэтмэ, ар мыхъумыщIагъэу щыта — апхуэдэр къытемыгъэзэжыным, IуэхугъуэфI зэрахьа — абы и щапхъэм ирикIуэным дэтхэнэри хущIэкъунущ. Нобэ зи гугъу тщIыну Iуэхугъуэр зэхьэлIар Кавказ туземнэ шууей дивизием хэта лIыхъужьщ. Абы…
Хъумэрэ (Абыкъухьэблэ) къуажэжьым и жьантIэр зылъысауэ, пщIэшхуэ зыхуащIу XX лIыщIыгъуэм ипэхэм псэуащ нэхъыжьыфI ТЕМЫР Темыркъан Хьэтыжь и къуэр. Мы дадэм къикIуа гъащIэ гъуэгум и зы кIапи къэзубыду хуэфэщэн псалъэ хужызмыIэфынкIэ хъунт, абы и къуэрылъху Умар зымахуэ сыкъилъыхъуэу, ТекIуэныгъэ Иныр илъэс 30 зэрырикъуар хъумэрэдэсхэм зэрагъэлъэпIар иту къигъуэтыжа сурэтыр къысIэригъыхьэн щхьэкIэ зыкъысIуимыгъэщIамэ. Си гуапэ хъуащ Умар ди…
Убыххэм я Хэкур зэрафIэкIуэдам теухуауэ 1974 гъэм къыдэкIауэ щыта «ЖылакIэ» тхыдэ романыр (Шинкубэ Бэгърат и IэдакъэщIэкIыр) нобэр къыздэсым тхылъ нэхъ цIэрыIуэ дыдэхэм ящыщщ. Лэжьыгъэр зэрытхам теухуауэ Iуэхугъуибл къыхагъэщхьэхукIри, ахэр мы тхыгъэм къыщытхьынщ. Убыххэр адыгэ-абхъаз лъэпкъхэм ящыщщ, 1864 гъэ пщIондэ Сочэ псыхъуэм и Iэгъуэблагъэм щыпсэуауэ. Лъэпкъым я зэкъуэтыныгъэмрэ дзэ Iуэхухэр зэгъусэу IэкIуэлъакIуэу яубзыхуу зэрыщытамрэ я фIыгъэкIэ,…
ЛIэужьыр бжьиблкIэ мауэ, жеIэ адыгэ псалъэжьым. Гувэми щIэхми, цIыхур и блэкIам щыхуеплъэкIыж, и лъабжьэхэр къыщитIэщIыж, къызыхэкIар къыщилъыхъуэж зы лъэхъэнэ и гъащIэм къыхохуэ. Бэчыжь Лейла шэрыуэу зэрыжиIащи, лъэпкъ щIэжым и джэ макъ къыпхыIукIращ, цIыхур щтэIэщтаблэ щищIыж къыхэкIыу, апхуэдэ «хъуаскIэхэр» къызэпхезыгъэдзыр. ЩIэныгъэлэжьым зи гугъу ищIа джэ макъыр къызыпхыIукI тхакIуэхэр щымащIэкъым Тырку щIыналъэм, абыхэм адыгэу залъытэжми, къуэпскIэ адыгэм…