АдыгэлIым и лIыгъэ

ПсэукІэ-Дахэ къуажэм зи фэеплъ ихъумэ и къуэ хахуэхэм языхэзщ курыт еджапІэм къызэригъэпэща «Зал боевой славы»-м и стендхэм языхэзыр зытеухуа щІалэр. Хэт, атІэ, ар, зи сурэтыр щхьэхуэу къыхагъэщар? Сыт хуэдэ лІыгъэ, щІыхь къыхуэзыхьар жылагъуэ, щІэблэ гулъытэр, фэеплъыр?

Ар — ПсэукІэ-Дахэ къуажэм щыщ, 1955 гъэм къэхъуа Тхъуахъуэ Рэмэзан Мусэ и къуэращ. Ар кхъухьлъатэзехуэт. Рэмэзан зауэм хэтакъым, ар апщыгъуэм икІи къэхъуатэкъым. Ауэ абы зэрихьа лІыгъэр зыкІи ефэгъуэкІкъым зэуапІэхэм, фронтым Іута ди зауэлІхэм я гуеигъэм. Тхъуахъуэм и кхъухьлъатэм мафІэр къыщІэнауэ сыт. Иркутск къалэм щхьэщылъэтыкІыжыфынутэкъым, къехуэхынурэ къалэдэсхэм хьэлэчыр къахуихьынут. Ар хьэкъыу къызыгурыІуа Рэмэзан и псэ еблэжакъым, атІэ щхьэузыхь захуищІащ иркутскдэсхэм икІи и кхъухьлъатэр лъэныкъуэкІэ иунэтІщ, къехуэхри, езыри хэкІуэдащ. 1985 гъэращ ар къыщыхъуар. Уегупсысыну хьэлъащэщ илъэс 30 нэхъ мыхъуа ди лъэпкъэгъу щІалэм и дунейр иухауэ.

Абы къыдэкІуэуи — гушхуэныгъэ къыпхелъхьэ абы ищІа лІыгъэм. Ар ещхь дыдэщ Чкалов Валерий зэрихьа лІыгъэм. Дунейм ехыжа нэужь, Тхъуахъуэ Рэмэзан ЗауэлІ Бэракъ Плъыжьым и орденыр къыхуагъэфэщащ. Абы къыщымынэу, тхьэмыщкІагъэм щихъума къалэм фэеплъ худагъэуващ. Ди къэралыр зыхэта зауэ куэдым, нэгъуэщІ къэралхэм ядэІэпыкъуу, мамырзехьэу зыхэта зэхэуэхэр, тхьэмыщкІагъэ къызылъысахэм, къызэрымыкІуэ къэхъукъащІэхэр къызылъэІэсахэм зэрадэІэпыкъур, иужьрейр — СВО-р… А псоми урагъэгупсыс Урысейр сыт щыгъуи мамырыгъэм и телъхьэу, нэгъуэщІым и хуитыныгъи и мылъкуи хуэмынэгуейуэ къызэрекІуэкІым. Ауэ мамырыгъэр гуэрэфу къызэфыкІ нацистхэм хьэлэбэлыкъыр къагъэхъеящи, абдежми Урысейм и зауэлІхэр мамырщІэкъуу, цІыхубэ хейм и къегъэлакІуэу зэуапІэхэм Іутщ, лІыгъэрэ хахуагъэрэ СВО-м къыщагъэлъагъуэу. Зэгуэр я адэжьхэм къакъуэкІа лІыгъэр я гъуазэрэ я щапхъэу! Тхъуахъуэ Рэмэзан хуэдэ адыгэ щІалэ хахуэхэр лъэпкъым, къэралым иІэу, зыми къригъэкІуэтыфынукъым, зыри къытекІуэнукъым! ТУАРШЫ Ирэ